Y kromozomu yavaş yavaş azalıyor: Erkek cinsiyeti yok mu oluyor?

Yeni yapılan bir araştırma göre, memelilerde cinsiyet belirleyici rol oynayan Y kromozomu birkaç milyon yıl içinde tamamen yok olabilir.


Y kromozomu, insanlarda ve birçok diğer canlıda erkek cinsiyetinin belirlenmesinde rol oynayan bir kromozom türüdür. İnsanlarda cinsiyet, XX (dişi) ve XY (erkek) kromozom çiftleri ile belirlenir. Y kromozomu, erkeklerde tek bir X kromozomuna karşılık gelen bir X ve bir Y kromozomunun bulunmasını sağlar.

İnsan ve diğer memelilerin cinsiyeti, kromozomlardaki Y geni tarafından belirlenir. Ancak yapılan son araştırmalar Y kromozomunun dejenerasyona uğradığını ve birkaç milyon yıl içinde yok olabileceğini ortaya koydu. Bu da yeni bir cinsiyet geni gelişmediği takdirde erkeklerin ve daha sonra insanlığın yok olmasına yol açabilir.

Ancak bilimsel araştırmalar Y kromozomunu kaybettikten sonra da hayatta kalmayı başaran türler olduğunu gösteriyor.Örneğin dikenli fareler, Y kromozomunu kaybettikten sonra yeni bir erkek belirleyici gen geliştirerek türlerin devam ettirmeyi başardı. 2022 yılında Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan araştırma, bu türlerde yeni bir cinsiyet geninin evrimleştiğini göstermiştir. Bu bulgular, Y kromozomunun kaybı durumunda insanlık için olası bir çözüm sunabilir.

Araştırmacılara göre, Y kromozomunun gelecekteki yokluğu, insan türü için çeşitli senaryoları beraberinde getirebilir. Yeni bir cinsiyet belirleyici gen evrimleşirse, insan türünün devamı mümkün olabilir. Ancak bu süreç çeşitli riskler taşıyor ve farklı bölgelerde farklı genetik sistemlerin gelişmesi olası. Bu durum, gelecekte farklı insan türlerinin ortaya çıkmasına neden olabilir. 11 milyon yıl sonra, Dünya’da farklı insan türleri görmek ya da belki de hiç insan türü bulamamak mümkün olabilir.