Metehan90
Forum Üyesi
Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF), Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'da komünist faaliyet yürüten bir partidir.
forumadasi.com
Salih Hacıoğlu genel sekreterliğindeki gizli Türkiye Bolşevik Komünist Partisi (TBKP) 7 Aralık 1920'de Ankara'da Halk Zümresi ve Yeşil Ordu Cemiyeti ile beraber çalışacağını bildirerek Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası programını ve kuruluş bildirgesini yayınladı. Türkiye Komünist Partisinin (TKP) yasal örgütlenmesi olarak THİF böylece Türkiye'nin ilk yasal komünist partisi oldu. Yayın organı Emek olan parti, işçilere ve yoksul köylü sınıfına yönelik bir politik çalışma yapıyordu. 1920 yılı Aralık ayı sonlarında patlak veren Çerkez Ethem Ayaklanması ardından hükûmet THİF'e yönelik baskıları artırdı ve Salih Hacıoğlu dahil birçok parti mensubunu kapsayan tutuklamalara girişti. Bunun üzerine 2 Şubat 1921’de partinin Yeşil Ordu kökenli liderlerinden Nâzım Bey ve Şükrü Bey partinin kapatıldığını ilan ettiler.
29 Eylül 1921’de Sovyetler’in de etkisiyle TBMM’nin çıkardığı özel af sonucu THİF yöneticilerinin serbest kalmasının ardından, 18 Mart 1922’de Sovyet elçiliğinde düzenlenen Paris Komünü anma töreni sırasında Salih Hacıoğlu'nun Sovyet elçisi Aralov ve THİF Merkez Komitesinde de yer alan Komintern temsilcisi Golman ile yaptığı toplantıda THİF’in yeniden faaliyete geçmesine karar verildi. Mart ayı sonlarında hükûmete başvuru yapılarak THİF’in ikinci faaliyet dönemi başladı.
THİF 15 Ağustos 1922'de Ankara'da ilk kongresini topladı. Hükûmet başlangıçta THİF kongresinin yapılmasına izin vermekle birlikte, son anda yabancıların katılımını gerekçe göstererek toplantıyı yasakladı. Buna rağmen kongre 16/17 ve 25/26 Ağustos 1922’de iki oturum halinde Salih Hacıoğlu'nun divan başkanlığında yapıldı. Komintern temsilcisi Golman’ın desteğiyle Salih Hacıoğlu yine THİF Genel Sekreteri oldu ve 30 Ağustos zaferini takiben TBMM’de yapılan kutlama törenlerinde partiyi temsil etti.
Hükûmet izinsiz kongre yapması ve Komintern temsilcisinin kongresine katılması nedeniyle partiyi 12 Eylül 1922'de yeniden kapattı. Ağustos 1923'te yöneticileri de hapis cezasına çarptırıldı.
Bunun ardından TKP yeniden yasadışı olarak faaliyet göstermeye devam etti ve THİF 1. Kongresi daha sonra TKP'nin 2. Kongresi kabul edildi.
