Tırnak İşareti (") Nedir, Kullanım Alanları ve Görevleri Nelerdir? Tırnak İşareti ile

Tırnak işareti ("), birkaç görevi olan noktalama işaretlerinden biridir. En sık kullanıldığı yer konuşma ve açıklama cümleleridir.

Tırnak İşareti (") Nedir?

Tırnak işareti, kelime veya kelime gruplarının başında ve sonunda kullanılan bir noktalama işaretidir. Literatürdeki adı tırnak işareti olarak kabul edilmektedir. Ancak bazı yerlerde bu işarete denden adı da verilmektedir. Bu noktalama işaretinin birçok görevi vardır. En önemli görevi ise açıklama cümlelerinin başında ve sonunda kullanılma görevidir. Ayrıca birinin sözünün aktarılması gereken durumlarda o cümleyi ana cümleden ayırarak anlam karışıklığını önlemek adına tercih edilebilir.

TDK'de tırnak işareti başkasında alınan sözleri ifade etmek için ve önem belirten söz gruplarında kullanımı tercih edilen noktalama işaretine tırnak işareti adı verilmektedir, şeklinde tanımlanmıştır.

Tırnak İşareti (") Görevleri Nelerdir?

1. Başka bir kişiden ya da metinlerden alınan sözleri herhangi bir değişiklik yapmadan olduğu gibi aktarmak için bu işaret tercih edilmektedir.
2. Metinlerde ya da cümlelerde bazı sözcükler daha fazla önem taşımaktadır. Bu sözcükler özel olarak vurgulanmak ister. Bu sebeple bu sözcükler ya da söz grupları tırnak içinde aktarılır.
3. Herhangi bir eserin ya da yazarın adını belirtmek için cümlede tırnak içinde ele alırız.
4. Bilimsel içeriğe sahip olan makalelerde alıntı yapılan eserlerin künyesi verilmektedir. Bu durumlarda makale ya da kitap adları tırnak içinde belirtilmektedir.

Tırnak İşaretinin Kullanım Alanlarıyla İlgili Örnekler

Tırnak işareti farklı görevleri olan bir noktalama işaretidir. Bu noktalama işaretinin kullanım alanlarıyla ilgili cümle içinde örnekler:

1. Alıntı yapılan cümleler aynen belirtildiği zaman bu cümle tırnak içinde aktarılmaktadır. Ancak dikkat edilmesi gereken husus, cümlenin aynen yani doğrudan aktarılmış olmasıdır. Dolaylı aktarımlarda tırnak söz konusu olmamaktadır.

- Şair ömürden bahsederken:

" Yaş otuz beş yolun yarısı eder,

Dante gibi ortasındayız ömrün." demiştir.

- Kitapları tek tek raflara yerleştirirken: " En çok Tolstoy okumayı seviyorum." dedi.

1. Cümle kurarken özellikle belirtilmek istenen sözcük ya da sözcük grupları vardır. Bu sözcük gruplarını vurgulamak adına tırnak içinde aktarım yapılmaktadır.

- Yeni devrimler "realist" diye adlandırılan sanatçılar tarafından yapılmıştır.

- Bu hayatta en çok "boşboğaz" insanlar canımı sıktı.

- Sözlükten " sıska" kelimesinin anlamını araştırdı.

1. Tiyatro eserlerinde ya da normal metinlerde konuşma çizgisi yerine kullanılabilir.

"Beni tanıyor musun?" " Daha evvel görmüştüm sanki." " O zaman bu yüze iyi bak ve bir daha düşün."

1. Cümle içinde eser, yazar adı ve bazı özel isimleri vurgulamak için kullanılmaktadır.

-Yazarın bütün serilerini okusam da "Savaş ve Barış" isimli roman hiç aklımdan çıkmıyor.

- Şair, "Otuz Beş Yaş" şiiriyle bir anda edebiyatın tepesindeki yerini aldı.

- Kütüphanede "Cahit Sıtkı Tarancı" kitapları tüm ihtişamıyla yerlerini almıştı.

- Mahallemizin en akıllısı "Bakkal Hasan" dükkanına doğru gidiyordu.

1. Makalelerde künye oluştururken makale ya da eser adı tırnak kullanılarak vurgulanmakta ve belirtilmektedir.

- Weiker, Walter F. "Osmanlı Bürokrasisi", Amme İdare Dergisi, 1980

1. Bir sözcüğün anlamı açıklanacağı zaman ya da literatürde hakkında bilgi verileceği zaman tırnak işareti tercih edilmektedir.

Dilimizde sıklıkla kullanılan "abartma" kelimesi yabancı kökenli bir sözcüktür.

Tırnak İşareti ile İlgili Cümleler

• Atatürk: "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir" demiştir.
• Genç kız, kazada babasını gördüğünde, "Yetişin!" diye çığlık attı.
• Ahmet Hamdi Tanpınar'ın ilk ve tek deneme kitabı, "Beş Şehir"dir. (Burada başkasından alıntı yapmadık ancak kitap isimleri ve başlıklar da tırnakiçerisine alınır)
• Raif Efendi: "Kadınlar pek acayip mahluklardı." diye düşündü.
• "Yattığım zaman acaba uyuyabilecek miyim?" diye düşündü.
• "Hava ne kadar güzel" diye karşılık verdi.
• "Tutunamayanlar", popülariteye kurban giden ama yine de Türk edebiyat tarihinin en güzel romanı sıfatına sahip kitabımızdır.
• "Ben artık çok yoruldum" diye yakındı.
• "Seni seviyorum, özür dilerim" gibi cümleler bizim toplumumuzda pek sık kullanılmaz. (Burada da alıntı yapmadık; ancak bir metinde özellikle belirtmek istediğimiz yerler olabilir ve bunu da tırnak içerisine alabiliriz.)
• "Seni hiç yalnız bırakır mıyım ben?" diye sordu cevabı beklemeden.

Devami...