Sosyalist Küba 1 Mayıs İşçi Bayramı gösterilerini iptal etti: Devasa akaryakıt krizi

Küba'da 1 Mayıs Uluslararası İşçi Bayramı, geçmiş yıllarda milyonlarca insanın Havana'nın Devrim Meydanı'nda yürüdüğü geçit törenleri ile coşkuyla kutlandı. Ancak, Küba Komünist Partisi'nin ülke ekonomisini felç eden akaryakıt kıtlığı nedeniyle bu yılki kutlamaları iptal etmesinin ardından meydan yarın boş kalacak. Peki sosyalist ülke neden bir ekonomik bir darboğazda bulunuyor? Ayrıntılar haberimizde...

Küba'da 1 Mayıs Uluslararası İşçi Bayramı kutlamaları, ülkedeki akaryakıt krizi nedeniyle iptal edildi. Kriz öyle büyük boyutlara ulaştı ki, ülkedeki sürücüler haftalardır benzin istasyonlarının önünde kilometrelerce uzayan ve günlerce süren kuyruklarda arabalarının içinde uyumaya başladı. Küba Devlet Başkanı Miguel Díaz-Canel, ada ülkesinin* ihtiyacı olan benzinin sadece üçte ikisini alabildiğini ve bu açığın tedarikçi ülkelerin sözleşmelerdeki yükümlülüklerini yerine getirmemelerinden kaynaklandığını söyledi. ABD'de yer alan Texas Üniversitesi Latin Amerika ve Karayipler Enerji ve Çevre Programı Direktörü Jorge Piñon, bunun Küba'nın Venezuela ile olan anlaşmasında sorunlardan kaynaklandığını açıkladı. İki sosyalist ülke arasında 2000 yılından bu yana bir takas anlaşması bulunuyor: Küba, ham petrol sevkiyatı karşılığında Venezuela'ya doktorlar, öğretmenler ve karşı istihbarat ajanları gönderiyor. Ancak, bu anlaşmada son yıllarda sıkıntılar yaşanıyor. Piñon, "Venezuela son yirmi yıldır petrolü uluslararası piyasada satmayarak bu geliri kaybediyor.Sanırım artık Kübalılara parasız petrol sağlamaya devam edemeyecekleri bir noktaya geldiler." diye konuştu. Diğer taraftan, Venezuela'nın Küba'ya ihracatı son on yılda yolsuzluk, kötü yönetim ve yaptırımlar nedeniyle genel petrol üretimi düştüğü için yaklaşık yüzde 50 oranında azaldı. Ancak Ukrayna'daki savaş yeni bir dinamiği devreye soktu. Rus petrol ve gazına yaptırım uyguladıktan sonra ham petrole aç kalan ABD, geçtiğimiz Kasım ayında Chevron'a yıllar sonra ilk kez Venezuela petrolünü ABD'ye ihraç etmesi için lisans verdi. Bu durum ise Küba'yı zor durumda bıraktı. Küba'da bol miktarda ham petrol bulunuyor. Ancak kalitesi düşük olan bu petrol, adanın rafinerileri tarafından işlenemiyor. Venezuela'nın daha kaliteli ham petrolü ise artık ABD'ye gidiyor. Sonuç olarak, nakit sıkıntısı çeken Küba uluslararası piyasadan yakıt, hatta yüksek sülfürlü ham petrolü benzine dönüştürmek için kullanılabilecek seyreltici satın almakta zorlanıyor. Bununla birlikte, Trump yönetimi tarafından uygulanan ve ABD Başkanı Joe Biden tarafından büyük ölçüde yürürlükte bırakılan "azami baskı" yaptırımları, Küba'nın döviz gelirlerini yılda milyarlarca dolar azaltarak bu duruma katkıda bulunuyor. Ekonomistler bu durumun devam etmesi halinde Küba'da* gıda fiyatlarının yükseleceği ve verimliliğin daha da düşeceği uyarısında bulunuyor. Bu yılki şeker hasadı, mazot sıkıntısının kamışın rafinerilere ulaşmasını engellemesinin ardından son yüzyılın en kötü hasadı olmaya aday. Kötü gidişe rağmen Küba İşçi Merkez Birliği Başkanı Ulises Guilarte de Nacimiento, İşçi Bayramı'nın tamamen iptal edilmeyeceğini söyledi. Nacimiento, yerel topluluklarda, okullarda ve işyerlerinde kutlamaların "azami kemer sıkma" koşulları altında devam edeceğini söyledi. Öte yandan, Amerikan Üniversitesi'nden Profesör William LeoGrande, Küba'da 1960'lar ve 1970'lerde devrimin getirdiği sosyal değişimlere ilişkin büyük heyecan ve umudun yerini 1990'lardan bu yana yaşanan zorluklara ilişkin hayal kırıklığına bırakması nedeniyle 1 Mayıs yürüyüşüne katılımın yıllar içinde giderek azaldığını söyledi. LeoGranda, "Küba'da devrimci ruh dağıldı. Dürüst olmak gerekirse şu anda Küba'da hayat o kadar zor ki kutlanacak pek bir şey yok." diye konuştu. Havana'nın batısındaki küçük bir kasabadan gelen 41 yaşındaki Rogelio Sanchez ise günü daha çok yakıt kuyruğunda bekleyerek geçirdiğini belirterek, "Dört gündür yakıt arıyoruz. Buna daha fazla dayanamayacağım." ifadelerini kullandı.