SON DAKİKA HABERİ: Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın sonlandırdığı Tahıl Anlaşması'nın devamı için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'e mektup gönderdi.*Zelenski mektubunda, "Tahıl Anlaşması Rusya olmadan da devam edebilir. Rus çılgınlığından korunmalıyız." ifadelerini kullandı. Rusya'nın kararına ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler'den tepkiler art arda geldi.*Rusya anlaşmaya dönüş şartını açıkladı.
*haberi! Rusya, 18 Temmuz'da işlevini yitirecek Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'na, Batı'nın Rus gıda ve gübresine yaptırım uygulamaktan vazgeçmesi halinde döneceklerini duyurdu.
Rusya'nın Karadeniz Tahıl Anlaşması'nı sonlandırdığını duyurması dünyada geniş yankı buldu. Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve ABD karara tepki gösterdi.*
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın sonlandırdığı Tahıl Anlaşması'nın devamı için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'e mektup gönderdi.
Zelenski mektubunda, "Tahıl Anlaşması Rusya olmadan da devam edebilir. Rus çılgınlığından korunmalıyız." ifadelerini kullandı.*
Zelenski, şunları kaydetti: "Karadeniz Tahıl Girişimi, Rusya'sız da çalışmaya devam edebilir ve etmelidir. Bu anlaşma geçerliliğini koruyor. Geriye kalan tek şey, bu anlaşmanın dikkatlice uygulanmasıdır. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e Karadeniz Tahıl Girişimi'nin sürdürülmesi veya anlaşmanın üçlü formattaki eş değeri olan konseptte çalışma yönünde teklif içeren mektuplar gönderdim. Ukrayna, BM ve Türkiye, birlikte gıda koridorunun çalışmasını ve gemilerin denetlenmesini sağlayabilir."
Bu anlaşma kapsamında 45 ülkeye yaklaşık 33 milyon ton tarım ürününün gönderildiği bilgisini paylaşan Zelenski, "Bunun yüzde 60'ı Cezayir, Tunus, Libya, Mısır, Kenya, Etiyopya, Somali, Sudan başta olmak üzere Afrika ve Asya ülkelerine gitti. Tarım ürünleri ayrıca Çin, Hindistan, Bangladeş, Endonezya, Pakistan, Irak, Lübnan, Yemen'e gönderildi. Sevkiyatlarımız, Yemen ve Somali gibi ülkelerde farklı dine ve etnik kökene sahip insanların hayatının kurtarılmasını sağlıyor ve bu çok önemli. Bu insanlar hayatlarını sürdürme hakkına sahip." ifadelerini kullandı.
"BEDELİNİ MİLYONLAR ÖDEYECEK" Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya'nın, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nı sonlandırma kararını "derin üzüntüyle" karşıladığını bildirdi. New York'taki BM binasında basın toplantısı düzenleyen*Guterres, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması ve Rusya ile BM arasında gıda ve gübre ihracatına ilişkin mutabakatın küresel gıda güvenliği için zorlu bir ortamda "can suyu ve umut ışığı" olduğunu belirterek,*"Rusya'nın bugün aldığı karar, muhtaç olan tüm kişilere bir darbe vuracaktır." dedi. BM'nin, küresel pazara gıda ve gübre ulaştırılması için çabalarını sürdüreceğini söyleyen Guterres, çözüm arayışına devam edeceklerini aktardı.
"TÜRK HÜKÜMETİNİN ÇABALARINA DİKKATİ ÇEKMEK İSTİYORUM" Guterres, "Bu bağlamda, Türk hükümetinin çabalarına özellikle dikkati çekmek istiyorum." diye konuşarak, temel hedefin küresel gıda güvenliği ile gıda fiyatlarının istikrarını sağlamak olduğunu kaydetti. Anlaşmalara katılımın bir "seçenek" olduğunu dile getiren Guterres, "Ancak dünyanın birçok yerinde mücadele veren ve gelişmekte olan ülkelerin bir seçeneği yok. Yüz milyonlarca insan açlıkla karşı karşıya ve tüketiciler artan hayat pahalılığıyla mücadele ediyor. Bedeli bu kişiler ödeyecek." şeklinde konuştu. Guterres, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e gönderdiği mektupta sunduğu önerileri detaylı bir şekilde anlatarak, BM'nin Rusya'ya sunduğu düzenleyici çerçeve ve özel sektörle yürüttüğü görüşmelerin ticaret koşullarının normalleşmesini ve kolaylaşmasını sağladığını savundu. Rusya'nın önerilerini göz ardı etmesinin "hayal kırıklığı" yarattığının altını çizen Guterres, "Rusya'nın, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nı sonlandırma kararını derin üzüntüyle karşıladım." ifadelerini kullandı. Guterres, Rusya'nın Karadeniz'in kuzeybatısında sağlamış olduğu seyrüsefer güvenlik garantilerini geri çekmesini de eleştirdi.
"RUSYA'NIN BU GİRİŞİMİ İNSAFSIZLIK" Rusya'nın Ukrayna'nın ürettiği tahılın diğer ülkelere ihraç edilmesine izin veren Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nı sonlandırmasına bir tepki de ABD'den geldi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Rusya'nın kararıyla ilgili, "Rusya'nın bugünkü eyleminin sonucu, gıdayı silah haline getirmektir. Bu, gıdanın çok ihtiyaç duyulduğu yerlerde bulunmasını zorlaştıracak ve fiyatların yükselmesine yol açacak. Sonuç olarak bu insafsızlık. Piyasaların şimdiden tepki verdiğini görüyoruz." ifadelerine yer vererek, anlaşmaya "mümkün olan en kısa sürede geri dönülmesi" gerektiğini vurguladı. Dışişleri Bakanı, tahıl anlaşmasının önemine de değinerek, "Bildiğiniz gibi Türkiye ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, en azından tahıl ve diğer gıda ürünlerinin Ukrayna'dan çıkıp dünya pazarına girmesine izin vermek için bu düzenlemeyi, Karadeniz Tahıl Girişimini müzakere etti. Ve bunun muazzam olumlu bir faydası oldu. 32 milyon ton gıda ürünü elde edildi." diye konuştu. Ayrıca, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, gazetecilerin sorularını cevaplandırdığı günlük basın toplantısında, "Türkiye'nin, Rusya'yı Karadeniz Tahıl girişimine dahil olması ve anlaşmanın uzatılmasına teşvik etmede ön saflarda yer aldığını, dolayısıyla tüm dünya için gıda arzını güvence altına almaya çalışan bu çabada Türkiye'nin lider olduğunu söyleyeceğim." ifadesini kullandı. Türkiye'nin bu konudaki çabalarını takdir ettiklerini belirten Miller, "Bu girişimi engelleyen ne Türkiye ne de başka bir ülke, bu girişimi engelleyen Rusya'dır." diye konuştu.
RUSYA'NIN KARARINA BİR TEPKİ DE AB'DEN
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen*de Rusya'nın Karadeniz tahıl koridoru anlaşmasını bitirmesini kuvvetle kınadıklarını bildirdi.
Von der Leyen, konuyla ilgili açıklamasında, "Birleşmiş Milletler ve Türkiye'nin çabalarına rağmen Rusya'nın Karadeniz Tahıl Girişimini bitirmeye yönelik hareketini kuvvetle kınıyorum." ifadesini kullandı. AB'nin, dünyada zor durumda olanlar için gıda güvenliğini sağlamak üzere çalıştığını belirten von der Leyen, AB tarafından daha önce oluşturulan kara bağlantılarıyla gıda ürünlerinin Ukrayna'dan taşınmaya devam edeceğini kaydetti.
RUSYA ANLAŞMAYA DÖNÜŞ ŞARTINI AÇIKLADI Rusya Dışişleri Bakanlığı, 18 Temmuz'da işlevini yitirecek Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'na, Batı'nın Rus gıda ve gübresine yaptırım uygulamaktan vazgeçmesi halinde döneceklerini duyurdu. Yaklaşık bir yıl önce, 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da birbiriyle bağlantılı iki anlaşma imzalandığı hatırlatılan Bakanlık açıklamasında, bu paket anlaşmalarının küresel gıda güvencesini sağlama, açlık tehdidini azaltma, Asya, Afrika ve Latin Amerika'daki az gelişmiş ülkelere yardım etme gibi insani hedefler taşıdığı kaydedildi. Açıklamada, "Bir yıl sonra bu anlaşmaların uygulanmasına yönelik çalışmaların sonuçları olumsuz görünüyor." ifadesi kullanıldı.
"YÜKSEK VE ORTA GELİR DÜZEYİNDEKİ ÜLKELER YARALANDI" Ukrayna gıda ihracatının son ana kadar "Kiev ve Batılı küratörlerinin çıkarlarına hizmet etmeyi" amaçladığı savunulan açıklamada, tahıl girişimiyle bugüne kadar 32,8 milyon ton yükün ihraç edildiği, bunun 26,3 milyon tonunun Avrupa Birliği (AB) dahil olmak üzere yüksek ve orta gelir düzeyindeki ülkelere gönderildiği ifade edildi. Açıklamada, "Etiyopya, Yemen, Afganistan, Sudan ve Somali başta olmak üzere en yoksul ülkelere, toplam 922 bin 92 tonla yüzde 3'ten daha az tahıl gönderildi." bilgisi verildi.
"BATILILAR TAHILDAN İKİ KEZ KAZANIYOR" Ukrayna'da, IMF'nin talebi üzerine üzerindeki moratoryumu kaldırdıktan sonra ekilebilir arazilerin büyük bir kısmını Cargill, DuPont ve Monsanto gibi Batılı şirketlerin aldıklarına dikkat çekilen açıklamada, "Öte yandan, Ukrayna gıdalarını dampingli fiyatlarla satın alan Avrupalılar, daha sonra katma değeri yüksek mamuller olarak yeniden satış için fabrikalarında işliyorlar. Aslında Batılılar hem satışta hem de tahılın işlenmesinde iki kez kazanıyorlar. Ayrıca ABD ve AB fiyatlar üzerinde spekülasyon yapıyor, suni bir ürün kıtlığı yaratıyor ve yasa dışı tek taraflı yaptırımlar uygulayarak Rus tarım ürünlerini dünya pazarlarının dışına itiyor." denildi.
"KORİDOR TERÖR SALDIRILARI İÇİN KULLANILDI" Rusya'nın, Ukrayna'nın tahıl çıkışına açtığı güvenli koridorun "Karadeniz Girişimi"nin ruhuna aykırı olarak "terör saldırıları için kullanıldığı" kaydedilen açıklamada, anlaşmanın Rusya ile ilgili olan kısmının yürürlüğe girmediğine dikkat çekildi. AB'nin Temmuz 2022'den bu yana Rusya'ya karşı 5 defa yeni yaptırım paketi açıkladığı anımsatılan açıklamada, ABD ve İngiltere'nin de sınır ötesi sınırlamalarını eksik etmediği belirtildi. Açıklamada, sonuç olarak Rus banka ödemeleri, sigorta ve nakliye lojistiği ile yedek parça tedariki ve yurt dışı varlıklarının tamamen bloke edildiği kaydedildi.
"YOKSUL ÜLKELERE HİBE EDİLEN GÜBRENİN 54 BİN TONU GÖNDERİLDİ" Rusya'nın Birleşmiş Milletlerin (BM) himayesinde en yoksul ülkelere gübre hibe etme kararını aldığı Eylül 2022'den bu yana, 262 bin tonluk gübreden, Letonya, Estonya, Belçika ve Hollanda'dan sadece Malavi'ye 20 bin ton, Kenya'ya 34 bin ton gönderildiği hatırlatılan açıklamada, Rusya-BM muhtırasında yer alan SWIFT sisteminin Rus bankasına bağlanması dahil diğer şartların yerine getirilmediği bildirildi. Tolatti-Odessa Amonyak Boru Hattı'nın yeniden canlandırılması şartının da söz konusu hattı Ukrayna havaya uçurduğu için hayata geçirilemediğine dikkat çekilen açıklamada, "İstanbul anlaşmalarının uygulanmasında doğrudan sabotajın söz konusu olduğu bu koşullarda, insani amacına hizmet etmeyen 'Karadeniz Girişimi'nin devam etmesi anlamını yitirmektedir." ifadelerine yer verildi.
"KARADENİZ'İN KUZEYBATISI YENİDEN TEHLİKELİ BÖLGE DURUMUNA GEÇTİ" Anlaşmanın ilgili maddesi uyarınca Rusya tarafının anlaşmanın daha fazla uzatılmasına itiraz ettiği vurgulanan açıklamada, Türk ve Ukrayna tarafı ile BM Genel Sekreterliğinin resmi olarak bilgilendirildiği bildirildi. Açıklama şu şekilde devam etti: "Bu, seyrüsefer emniyeti için verilen garantilerin geri alınması, deniz insani yardım koridorunun kısıtlanması, Karadeniz'in kuzeybatısında geçici olarak tehlikeli bölge durumuna yeniden geçilmesi, İstanbul'daki Müşterek Koordinasyon Merkezi'nin dağılması demektir. Karadeniz Girişimi, 18 Temmuz'dan itibaren Rusya'nın katılımı olmadan işlevini yitirmiştir." Ukrayna'nın kara koridorları yoluyla tahılını ihraç edebileceğine işaret edilen açıklamada, Avrupa ülkeleri ile Kiev'in dayanışmasını göstermenin zamanı geldiği belirtildi. Batı başkentleri gerçekten Karadeniz Tahıl Girişimi'ne değer veriyorlarsa, Rus gübre ve gıda yaptırımlarından gerçek anlamda vazgeçmeyi düşünmeleri gerektiği vurgulanan açıklamada, "Rusya, vaatler ve güvenceler değil ancak somut sonuçlar alındığında anlaşmaya geri dönmeyi düşünmeye hazır olacaktır." ifadeleri kullanıldı.
TAHIL KORİDORU ANLAŞMASI İSTANBUL'DA İMZALANMIŞTI
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısının küresel gıda fiyatları üzerindeki etkisini azaltmak için BM, Rusya, Türkiye ve Ukrayna, 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da düzenlenen törenle Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nı imzalamıştı.
