Psikolojiye Giriş: Psikolojide Otonom Sinir Sisteminin Parasempatik Bölümü Nedir?

Psikolojiye Giriş: Psikolojide Otonom Sinir Sisteminin Parasempatik Bölümü Nedir?

Organlardan mesajları merkezi sinir sistemine getiren ve merkezi sinir sisteminden organlara emir ileten sinirler çevresel sinir sistemini oluşturur. Boyun omurundan başlayarak kuyruk sokumu omuruna kadar her omur seviyesinde omurilikten çıkan sinir kökleri, kaslara hareket ile ilgili mesajları taşırken organlardan ve deriden gelen duyu ile ilgili uyaranları da omuriliğe taşımakla görevlidirler. Çevresel sinir sistemi kişinin isteğine bağlı çalışan Somatik Sinir Sistemi ve vücutta kendiliğinden istemsiz olarak çalışan Otonom Sinir Sistemi olmak üzere ikiye ayrılır:
SOMATİK SİNİR SİSTEMİ: Merkezi sinir sistemine duyusal bilgi taşıyan ya da duyusal nöronlar ile iskelet kaslarını uyaran nöronlardan oluşan yapıya Somatik Sinir Sistemi adı verilmektedir. Somatik sinir sistemindeki nöronlar; algılayıcılardan gelen koku, tat, ses, denge gibi özel uyaranlar ile ısı, dokunma, ağrı, kendinin farkında olmaya yönelik algıları alırlar. Bu duyuların algılanması sırasında kişi bilinçlidir. Bu sayede somatik sinir sistemindeki nöronlar iskelet kaslarının istemli ve bilinçli hareket etmesini sağlarlar.
OTONOM SİNİR SİSTEMİ: Vücudun dengesini korumak amacıyla, istemimiz dışında çalışan ve merkezi sinir sistemi ile tüm iç organlar arasında iletişimi sağlayan nöronlardan oluşan yapıya Otonom Sinir Sistemi adı verilir. Otonom sinir sisteminin görevleri; Düz kasların, kalp kasının ve salgı bezlerinin çalışmasını düzenlemek, Limbik Sistemden ve beyincikten gelen uyarıları almak, uyarı durumuna göre salgı bezlerinin az ya da çok salgı yapmasını sağlamaktır.

PARASEMPATİK BÖLÜM: Genelde sempatik sinir sistemini dengeleyerek vücuda Acil durum bitti, normale dön çağrısı mesajı gönderen yapıya Parasempatik Bölüm adı verilir. Uyarıları duyu nöronlar aracılığıyla merkezi sinir sistemine getirir ve oluşan tepkileri motor nöronlarla organlara iletir. Vücudun kendine gelmesini, dinlenme anında enerji dengesinin düzeltilerek sempatik uyarıların eski haline dönmesini sağlar. Vücudumuzda parasempatik bölüm harekete geçtiğinde verilen tepkiler şu şekilde sıralamak mümkündür: Gözbebekleri daralır; gözyaşı bezleri uyarılır. Tükürük ve bağırsak salgıları artar. Kalp damarları açılır, kalbin atış hızı azalır. Mide ve pankreas hareketleri uyarılır. İdrar torbası daralır. Bağırsak hareketleri artar.


KAYNAK: PSİKOLOJİ TARİHİ KİTABI ​