Yedi yıllık kaotik sürecin ardından, bugün Türkiye’yi adeta bir çıkmaza sokan Cumhurbaşkanlığı hükumet sistemi, sadece ve sadece bir kişiye göre planlandı. Cumhuriyet tarihinde belki de ilk defa, bir kişinin bireysel özelliklerine ve tavrına göre kısmi anayasa taslağı hazırlanarak referanduma sunuldu.
Taslak planlanırken Erdoğan sonrası dönem hiç düşünülmedi, neler olabileceği hesaplanmadı. Günü kurtarmak, koltukları korumak ve iktidar mensuplarını güvene almak üzere çıkılan yolda en nihayetinde çıkmaza saplanıp kalındı.
Referandumda kıl payı da olsa evet çıkması, ülkenin demokrasi yolculuğu adına rota değişikliği anlamına da geliyordu. Cumhuriyetin kuruluş felsefesinde yer bulan çağdaş demokrasi hedefi askıya alınmış, yerine tek kişiye olağanüstü yetkilerin tanındığı anti demokratik bir yönetim şekli getirilmişti. Artık uzlaşı, istişare, uyum, özgür tartışma gibi demokrasinin olmazsa olmaz kriterleri rafa kaldırılıyor, ülke Rusya’daki tek adam veya Çin’deki tek parti hegemonyasına çok daha yakın bir noktaya savruluyordu.
Erdoğan’ın uzlaşmaz, sert ve “Ben yaptım oldu” anlayışıyla uyum sağlayan bu yönetim şekli, son yıllarda başta ekonomi alanında olmak üzere ülkenin başına birçok dert açtı. Zaten 23 Nisan törenleri sebebiyle koltuğuna oturttuğu öğrenciye bile, “Başbakan sensin, yetki senin, ister asarsın ister kesersin” diyebilen bir zihniyetin yönetiminden de farklı bir sonuç beklenemezdi.
Sonunda öyle bir noktaya gelindi ki, Cumhurbaşkanlığı hükumet sisteminin başarısızlığa uğradığı ve parlamenter sisteme dönülmesi gerektiği bazı iktidar mensuplarınca da dile getirilmeye başlandı.
Kabul etmek gerekir ki parlamenter sistemin de bazı eksiklikleri ve ortaya çıkardığı birtakım aksaklıklar olmuştur. Bunların tekrarlanmaması adına parlamenter sisteme geçişte gerekli önlemlerin alınması da şarttır. Ancak ne kadar aksak olursa olsun en kötü parlamenter sistemin bile mevcut yönetim şeklinden daha sağlıklı sonuçlar vereceği de ortadadır.
Türkiye, Erdoğanlı tek adam rejiminden çok yara aldı. Mevcut sistemin sakıncaları bütün ayrıntılarıyla gün yüzüne çıktı. Bu sebeple, artık iyice yaklaşmaya başlayan Erdoğan sonrası döneme aynı sistemle devam edilmesi doğru olmaz.
Erdoğan’ın başında bulunduğu tek adam dönemi, ders alınması ve tekrar edilmemesi gereken bir süreç olarak tarihte kalmalıdır. Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığına aday olacak ismin vermesi gereken ilk sözlerden biri parlamenter düzene dönüş olmalı ve bu dönüşüm olabilecek en kısa sürede gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde seçimi kaybetmiş ve iktidardan uzaklaşmış olsa bile bu Erdoğan’ın zaferi olur. Türkiye çağdaş demokrasi hedefinden bir daha dönüş olmaksızın uzaklaşır ve adı diktatörlüklerle yönetilen üçüncü dünya ülkeleriyle anılmaya devam eder. Türkiye’nin kuruluş felsefesiyle tekrar özdeşleşmesi için, seçilecek yeni Cumhurbaşkanından ve Meclisten beklenen ilk olarak budur.
Taslak planlanırken Erdoğan sonrası dönem hiç düşünülmedi, neler olabileceği hesaplanmadı. Günü kurtarmak, koltukları korumak ve iktidar mensuplarını güvene almak üzere çıkılan yolda en nihayetinde çıkmaza saplanıp kalındı.
Referandumda kıl payı da olsa evet çıkması, ülkenin demokrasi yolculuğu adına rota değişikliği anlamına da geliyordu. Cumhuriyetin kuruluş felsefesinde yer bulan çağdaş demokrasi hedefi askıya alınmış, yerine tek kişiye olağanüstü yetkilerin tanındığı anti demokratik bir yönetim şekli getirilmişti. Artık uzlaşı, istişare, uyum, özgür tartışma gibi demokrasinin olmazsa olmaz kriterleri rafa kaldırılıyor, ülke Rusya’daki tek adam veya Çin’deki tek parti hegemonyasına çok daha yakın bir noktaya savruluyordu.
Erdoğan’ın uzlaşmaz, sert ve “Ben yaptım oldu” anlayışıyla uyum sağlayan bu yönetim şekli, son yıllarda başta ekonomi alanında olmak üzere ülkenin başına birçok dert açtı. Zaten 23 Nisan törenleri sebebiyle koltuğuna oturttuğu öğrenciye bile, “Başbakan sensin, yetki senin, ister asarsın ister kesersin” diyebilen bir zihniyetin yönetiminden de farklı bir sonuç beklenemezdi.
Sonunda öyle bir noktaya gelindi ki, Cumhurbaşkanlığı hükumet sisteminin başarısızlığa uğradığı ve parlamenter sisteme dönülmesi gerektiği bazı iktidar mensuplarınca da dile getirilmeye başlandı.
Kabul etmek gerekir ki parlamenter sistemin de bazı eksiklikleri ve ortaya çıkardığı birtakım aksaklıklar olmuştur. Bunların tekrarlanmaması adına parlamenter sisteme geçişte gerekli önlemlerin alınması da şarttır. Ancak ne kadar aksak olursa olsun en kötü parlamenter sistemin bile mevcut yönetim şeklinden daha sağlıklı sonuçlar vereceği de ortadadır.
Türkiye, Erdoğanlı tek adam rejiminden çok yara aldı. Mevcut sistemin sakıncaları bütün ayrıntılarıyla gün yüzüne çıktı. Bu sebeple, artık iyice yaklaşmaya başlayan Erdoğan sonrası döneme aynı sistemle devam edilmesi doğru olmaz.
Erdoğan’ın başında bulunduğu tek adam dönemi, ders alınması ve tekrar edilmemesi gereken bir süreç olarak tarihte kalmalıdır. Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığına aday olacak ismin vermesi gereken ilk sözlerden biri parlamenter düzene dönüş olmalı ve bu dönüşüm olabilecek en kısa sürede gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde seçimi kaybetmiş ve iktidardan uzaklaşmış olsa bile bu Erdoğan’ın zaferi olur. Türkiye çağdaş demokrasi hedefinden bir daha dönüş olmaksızın uzaklaşır ve adı diktatörlüklerle yönetilen üçüncü dünya ülkeleriyle anılmaya devam eder. Türkiye’nin kuruluş felsefesiyle tekrar özdeşleşmesi için, seçilecek yeni Cumhurbaşkanından ve Meclisten beklenen ilk olarak budur.
Misafirler için gizlenen link, görmek için
Giriş yap veya üye ol.
