Özbekistan'da anayasa referandumu

Özbekistan'da anayasa değişikliğine ilişkin düzenlenen referandumda oy kullanımına başlandı.

Anayasa değişikliğine ilişkin referandum için ülke genelinde kurulan 11 bine yakın sandıkta yerel saatle 08.00'den itibaren oy verme işlemi başladı.

Vatandaşlar, "Özbekistan Anayasası'na İlişkin Kanunu kabul ediyor musunuz?" sorusuna "Evet" veya "Hayır" yanıtından birini verecek.

Oy verme işleminin saat 20.00'ye kadar devam edeceği Özbekistan'da, 307 bin 895'i yurt dışında olmak üzere toplam 19 milyon 722 bin 809 kayıtlı seçmen bulunuyor. Yurt dışındaki vatandaşlar da aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 39 ülkede kurulan 55 sandıkta oylarını kullanabilecek. Anayasada aralarında insan hak ve özgürlükleri, toplum ve birey, ülkenin idari-bölgesel yapısı ve yönetimi, cumhurbaşkanı görev süresinin 5 yıldan 7 yıla çıkarılması, cumhurbaşkanının bazı yetkilerinin parlamentoya devredilmesi, yerel yöneticilerin yetki ve vekaletleri, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'nin statüsüyle ilgili maddelerin değiştirilmesiyle ilgili bazı teklifler geçen yıl kamuoyunda tartışılmaya açılmıştı. Yasama Meclisinin 10 Mart'ta düzenlenen genel kurulunda, "Özbekistan anayasasındaki yeni düzenlemelere ilişkin kanun" kabul edilmiş, daha sonra Senato Genel Kurulu söz konusu yeni düzenleme ve değişikliklerin yapıldığı anayasa taslağının 30 Nisan'da halk oylamasına sunulmasını onaylamıştı. ANAYASA TASLAÐI

Referandumda halkın oylayacağı 155 maddeden oluşan anayasa taslağında, anayasaya 27 yeni madde eklenirken 128 maddenin 91'inde değişiklik yapılacak. Özbekistan'ın sosyal, laik ve hukuk devleti olarak tanımlanan yeni anayasada, devletin sosyal yükümlülüklerine ilişkin normlar 3 kat artırılacak, "insan hak ve özgürlüklerini sağlamak devletin en yüksek amacıdır" normuna da yer verilecek. Ülkedeki açıklık politikasının sürdürülmesi, aktif bir sivil toplumun oluşturulması ve kamu denetimi kurumlarının daha da geliştirilmesiyle ilgili normlara yer verilen yeni anayasaya göre, 2026'dan itibaren il ve ilçe belediye başkanları aynı anda il veya ilçe meclisi başkanlığı görevine seçilemeyecek. Ülke parlamentosunun üst kanadı olan Senatoda üye sayısının 100'den 65'e indirilmesi öngörülen anayasa taslağında, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'nin statüsüyle ilgili herhangi bir değişiklik yapılmayacak. Anayasa taslağında cumhurbaşkanıyla ilgili yeni düzenlemeler getirilirken bu çerçevede cumhurbaşkanının bazı görev ve yetkileri parlamentoya devredilecek, cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldan 7 yıla çıkarılacak. Bir kişinin arka arkaya en fazla 2 kez cumhurbaşkanı seçilebilme hakkı ile ilgili yürürlükteki anayasada bulunan madde, yeni anayasa taslağında da yer alıyor. Anayasa taslağının, halk oylamasıyla yürürlüğe girmesinin ardından aralarında cumhurbaşkanı, meclis ve senato başkanları, vali, il ve ilçe meclis başkanları, cumhuriyet başsavcısı ve yüksek mahkeme başkanının da bulunduğu üst düzey yetkililerin daha önceki görev dönemleri dikkate alınmayacak ve diğer vatandaşlar gibi anayasaya uygun olarak arka arkaya en fazla 2 kez seçilme hakkına sahip olabilecek.