Ömer Nasuhi Bilmen Kimdir?

Ömer Nasuhi Bilmen, 20. yüzyılın önemli Osmanlı ve Türk ilim insanlarından biridir. Hem Osmanlı İmparatorluğu'nda hem de Türkiye Cumhuriyeti'nde çok geniş bir etkiye sahip olan Bilmen, özellikle fıkıh (İslam hukuku), kelam (İslam inanç bilimi), tasavvuf ve tarih alanlarında önemli eserler vermiş, eğitim ve kültür hayatında derin izler bırakmış bir âlimdir. Aynı zamanda hukukçudur ve Cumhuriyet dönemi Türk İslamcılığının önemli temsilcilerinden biridir.

Ömer Nasuhi Bilmen, 20. yüzyılın ortalarına kadar süren bir dönemde, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde, hem geleneksel İslam ilimlerini hem de modern ilim anlayışlarını birleştirerek geniş bir bilgi birikimi oluşturmuştur.

Ömer Nasuhi Bilmen'in Hayatı​

Doğum ve Eğitim:
Ömer Nasuhi Bilmen, 23 Şubat 1883'te İstanbul'da doğmuştur. İlk öğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra, çeşitli medrese ve mekteplerde eğitim görmüş, dini ilimler ve klasik Osmanlı kültürü konusunda derinlemesine bir bilgi edinmiştir. O, Osmanlı döneminin sonlarına doğru eğitim alan bir isimdir ve medrese eğitimini oldukça iyi almıştır. Aynı zamanda Osmanlı Devleti'nin önemli ilim merkezlerinden olan İstanbul Üniversitesi'nde de eğitim almış, geleneksel medrese bilgisiyle Batı bilim anlayışını birleştirmeye çalışmıştır.

Bilimsel Çalışmaları ve Katkıları​

Ömer Nasuhi Bilmen, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçişin sancılı ve karmaşık dönemlerinde, Osmanlı ilmî geleneğinin yaşatılması ve geliştirilmesi adına önemli çalışmalar yapmıştır. Bilmen'in bilimsel dünyaya yaptığı en büyük katkılardan bazıları şunlardır:

1. Türk İslam Hukukuna Katkıları: Bilmen, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarından Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar etkili bir şekilde Osmanlı İslam hukuku (fıkıh) alanında çalışmıştır. Bu alandaki en önemli eserlerinden biri "İslam Hukuku" adlı eseridir. Bu eserde, İslam hukukunun temel kavramları ve fıkhın hükümleri detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Aynı zamanda "Türk Hukuku" üzerinde de çalışmalar yapmış, Türk hukuk sisteminin temelini oluşturan İslamî hukuk anlayışını modernize etmeye çalışmıştır.
2. Kelam (İslam İnanç Bilimi): Ömer Nasuhi Bilmen, İslam inanç sistemine dair de önemli çalışmalar yapmıştır. Kelam ilminin esaslarını anlamak ve öğretmek için çeşitli eserler yazmış, İslam'ın temel inanç esaslarını savunmuştur. Bu anlamda, "Kelam" alanında yaptığı çalışmalar, dönemin düşünsel ortamında önemli bir yer tutmuştur.
3. Tarih ve Tasavvuf: Bilmen, aynı zamanda tasavvuf ve İslam tarihine dair de kapsamlı bir bilgiye sahipti. Tasavvufî düşünceyi anlamak ve halk arasında yaygınlaştırmak adına çeşitli eserler ortaya koymuştur. Tasavvufun felsefesi, zikir ve maneviyat gibi konuları, hem akademik hem de halkla iletişim kurarak öğretmiştir.
4. "Büyük İslam İlmihali" Eseri: Ömer Nasuhi Bilmen'in en önemli eserlerinden biri de "Büyük İslam İlmihali" adlı eserdir. Bu eser, İslam dini ve ahlâkı üzerine yazılmış oldukça kapsamlı bir ilmihal kitabıdır. Kitap, özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında halkın dini bilgi seviyesinin yükseltilmesi amacıyla yazılmıştır. Bugün de hala pek çok Müslüman tarafından başvurulan bir kaynaktır.
5. Mehmet Akif Ersoy ile İlişkisi: Ömer Nasuhi Bilmen, ünlü şair ve düşünür Mehmet Akif Ersoy ile yakın bir dostluk kurmuş, onun düşünsel yolculuğuna katkıda bulunmuştur. Aynı zamanda Akif’in eserlerinin tercümesi ve yayımlanmasında rol almış, onun İslamcılık ve milliyetçilik anlayışını benimsemiştir. Ersoy'un İstiklal Marşı’nın yazılmasında da etkisi olduğu söylenmektedir.

Ömer Nasuhi Bilmen'in Dini Anlayışı ve Cumhuriyet Dönemindeki Yeri​

Cumhuriyet’in ilk yıllarında, Türkiye’nin sosyal, kültürel ve dini yapısında büyük değişiklikler yaşanıyordu. Bu dönemde, laiklik ilkesinin öne çıkması ve geleneksel dini anlayışların sorgulanması, Bilmen gibi âlimleri hem toplumla hem de Cumhuriyet rejimiyle bir denge kurmaya zorlamıştır. Ömer Nasuhi Bilmen, devletin laikleşme politikaları karşısında, dini eğitim ve öğretimin devamlılığını savunmuş ve dini değerleri savunmuş, ancak aynı zamanda modern dünyaya ayak uyduran bir yaklaşım benimsemiştir.

Ömer Nasuhi Bilmen’in Eserleri​

Ömer Nasuhi Bilmen’in en bilinen ve en çok başvurulan eserleri şunlardır:

• Büyük İslam İlmihali: İslam dini hakkında her yaştan insanın anlayabileceği şekilde hazırlanmış kapsamlı bir ilmihal kitabıdır. Eser, günümüzde de birçok cami ve eğitim kurumunda kullanılmaktadır.
• İslam Hukuku: İslam hukukunun temel prensiplerini ve çeşitli fıkhî meseleleri detaylı bir şekilde ele alan bu eser, özellikle İslam hukukunun öğretildiği medrese ve üniversitelerde ders kitabı olarak kullanılmıştır.
• Kelam (İslam İnançları): İslam inançları ve kelam ilminden önemli başlıkları işleyen, özellikle modern dönemdeki İslam düşüncesini açıklayan önemli bir eserdir.
• Tasavvuf ve Maneviyat: Tasavvuf anlayışını daha derinlemesine inceleyen ve halk arasında yaygınlaştırmaya çalışan bir çalışmadır.

Son Yılları ve Ölümü​

Ömer Nasuhi Bilmen, yaşamının son yıllarında dini ilimlerin yanı sıra, Türkiye’deki eğitim sisteminin modernleşmesi ve İslam’ın çağdaş dünyaya uyarlanması için çeşitli fikirler ortaya koymuştur. 1960’lı yıllarda, sağlık sorunları nedeniyle çalışmalarını yavaşlatan Bilmen, 9 Eylül 1971 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.

Mirası ve Etkisi​

Ömer Nasuhi Bilmen, hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemi düşüncesinin önemli bir temsilcisidir. İslam’ın çağdaş dünyada nasıl bir yer edineceği sorusuna cevap arayan Bilmen, bu konuda yaptığı derinlemesine çalışmalarla, hem akademik dünyada hem de halk arasında önemli bir etki yaratmıştır. Eserleri, günümüzde hâlâ bir başvuru kaynağı olarak kullanılmaktadır. Hem fıkıh hem de tasavvuf gibi konularda bıraktığı miras, Türkiye’nin dinî ve kültürel hayatında iz bırakmaya devam etmektedir.

Teşekkürler