platnet
Forum Üyesi
Ölüm kokan orkideler
Bir tür orkide polenlerini yayabilmek için oldukça sıra dışı bir yönteme başvuruyor.
Güney Afrika’da bulunan Satyrium pumilum türü orkide, polenlerini taşıyacak sinekleri kendine çekebilmek için ölü hayvan kokusunu taklit edebiliyor. Bu şekilde çoğalıyor ve türünün devamını sağlıyor.
KwaZulu-Natal Üniversitesi’nden Timotheüs van der Niet’in sürdürdüğü araştırmanın amacı bu orkide türünün gizemini çözebilmekti. Nektarı bulunmayan ve böceklerin nektara ulaşmasını engelleyici bir yapıya sahip olan bitki nasıl oluyor da tozlaşma için böcekleri kendine çekebiliyordu?
Van der Niet araştırmanın çıkış noktasını şöyle özetliyor: “Orkidelerin tozlaşma için böcekleri kandırabildiklerini biliyoruz. Bazı bitki türlerinin hayvan leşlerinin kokusunu taklit edebildiklerini de. Ancak bunun ne kadar başarılı biçimde yapılabildiğini bilmiyorduk. Çünkü tozlaşma söz konusu olduğunda taklit çok da başarılı bir yöntem değildir.”
Bunun üzerine araştırmaya başlayan ekip önce büyük orkide tarlaları buluyor. Ardından da Güney Afrika’da otoyollarda sıkça rastlanan yaban faresi leşlerinden bulup getiriyor. Leşlere gelen sineklerle orkidelere konan sinekleri karşılaştırdıklarını belirten Van der Niet’e göre ortaya çıkan sonuçlar oldukça ilginç:
“Orkideler çok sık oldukları için başta sinekleri göremedik. Ancak yakındaki yaban faresi leşine konan sineklerin bazılarında orkide polenine rastladık. Bunlar ağırlıklı olarak dişi leş sinekleriydi.”
Araştırmalar sürdükçe orkidelerin leş kokusunu taklit edebildikleri ve bu kokuya en çok leş sineklerinin geldiği ortaya çıktı.
Van der Niet bulguları şöyle özetliyor: “Orkidenin çiçekleri inanılmaz özelliklere sahip. Tek maharetleri kokularıyla sinekleri çekmek değil. Bunu yaparken ideal boyutlarda sinekleri tam doğru pozisyonda içeriye doğru çekmeleri gerekiyor. Leş kokusuyla sinekleri kandırmayı başarıyorlar. Ancak çiçeğin içine girdikleri zaman dahi farklı kokular salarak sineğin tam poleni almak için en uygun noktaya gelmesini sağlıyorlar. Taklit yetenekleri o kadar gelişmiş ki bir dişi sineğin leş zannettiği çiçeğe larvalarını bıraktığına bile tanık olduk.”
Bir tür orkide polenlerini yayabilmek için oldukça sıra dışı bir yönteme başvuruyor.
Güney Afrika’da bulunan Satyrium pumilum türü orkide, polenlerini taşıyacak sinekleri kendine çekebilmek için ölü hayvan kokusunu taklit edebiliyor. Bu şekilde çoğalıyor ve türünün devamını sağlıyor.
KwaZulu-Natal Üniversitesi’nden Timotheüs van der Niet’in sürdürdüğü araştırmanın amacı bu orkide türünün gizemini çözebilmekti. Nektarı bulunmayan ve böceklerin nektara ulaşmasını engelleyici bir yapıya sahip olan bitki nasıl oluyor da tozlaşma için böcekleri kendine çekebiliyordu?
Van der Niet araştırmanın çıkış noktasını şöyle özetliyor: “Orkidelerin tozlaşma için böcekleri kandırabildiklerini biliyoruz. Bazı bitki türlerinin hayvan leşlerinin kokusunu taklit edebildiklerini de. Ancak bunun ne kadar başarılı biçimde yapılabildiğini bilmiyorduk. Çünkü tozlaşma söz konusu olduğunda taklit çok da başarılı bir yöntem değildir.”
Bunun üzerine araştırmaya başlayan ekip önce büyük orkide tarlaları buluyor. Ardından da Güney Afrika’da otoyollarda sıkça rastlanan yaban faresi leşlerinden bulup getiriyor. Leşlere gelen sineklerle orkidelere konan sinekleri karşılaştırdıklarını belirten Van der Niet’e göre ortaya çıkan sonuçlar oldukça ilginç:
“Orkideler çok sık oldukları için başta sinekleri göremedik. Ancak yakındaki yaban faresi leşine konan sineklerin bazılarında orkide polenine rastladık. Bunlar ağırlıklı olarak dişi leş sinekleriydi.”
Araştırmalar sürdükçe orkidelerin leş kokusunu taklit edebildikleri ve bu kokuya en çok leş sineklerinin geldiği ortaya çıktı.
Van der Niet bulguları şöyle özetliyor: “Orkidenin çiçekleri inanılmaz özelliklere sahip. Tek maharetleri kokularıyla sinekleri çekmek değil. Bunu yaparken ideal boyutlarda sinekleri tam doğru pozisyonda içeriye doğru çekmeleri gerekiyor. Leş kokusuyla sinekleri kandırmayı başarıyorlar. Ancak çiçeğin içine girdikleri zaman dahi farklı kokular salarak sineğin tam poleni almak için en uygun noktaya gelmesini sağlıyorlar. Taklit yetenekleri o kadar gelişmiş ki bir dişi sineğin leş zannettiği çiçeğe larvalarını bıraktığına bile tanık olduk.”
