NATO Genel Sekreteri kim olacak? Stoltenberg gidiyor mu, Türkiye kimi istiyor?

NATO, 11-12 Temmuz'da yapılacak zirve öncesi bir de yeni Genel Sekreter arayışına girişti. Ayrılacağını açıklayan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in yerine isimler gündeme gelmeye başladı. Bazı ülkeler NATO'nun başında bir kadın*görmek isterken, süreçte ABD'nin tercihi etkili olacak. NTV Dış Haberler Servisi'nden Meltem Uysal yazdı.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü NATO, Ukrayna Savaşı'yla, "Soğuk Savaş'tan bu yana hiç olmadığı kadar" önem kazandı. Bir yandan yeni üyelerle İttifak genişletiliyor. Öte yandan İttifak, Rusya'ya karşı safları sıklaştırmak için çabalıyor. NATO, 11-12 Temmuz'da yapılacak zirve öncesi bir de yeni Genel Sekreter arayışına girişti. NATO'nun başında uzun süredir Jens Stoltenberg var. 72 yaşındaki Eski Norveç Başbakanı, yaklaşık 9 yıldır NATO Genel Sekreterliği yapıyor. Görev süresi üç kez uzatılan Stoltenberg Eylül sonunda artık ayrılacağını ilan etti. NATO, şimdi Stoltenberg'in halefini arıyor. Üstelik birkaç hafta gibi kısa süre içinde bir isim üzerinde uzlaşılması gerekiyor. NATO Genel Sekreteri, seçimle değil üye ülkeler arasında müzakereyle belirleniyor. Amerika Birleşik Devletleri'nden Türkiye'ye uzanan 31 ülkenin uzlaşması kolay değil, zaman alıyor. Pazarlıklar büyük ölçüde kapalı kapılar ardında yürütülüyor. Henüz bir isim üzerinde uzlaşıldığına dair işaret yok. Teamül, NATO Genel Sekreterliğine, Avrupa'dan birinin getirilmesi. Ancak o ismin, NATO'nun hakim gücü Amerika Birleşik Devletleri'nin onayını alması gerekiyor. Washington'dan gelen haberler Biden yönetiminin henüz favori adayının olmadığı yönünde. Konuya yakın bir kaynak Amerikan Başkanı'nın danışmanlarıyla hararetli tartışmalarının sürdüğünü söylüyor. Liderler, NATO'yu temsil etmesi için, son derece yetenekli, iletişimi kuvvetli ve diplomat bir siyasetçi arıyor. İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, önceki hafta "göreve talip olduğunu" ilan etti. İttifak içinde büyük saygı görse de Wallace'ın görevi almasının zor olduğu yorumu yapılıyor. Çünkü pek çok ülke, NATO Genel Sekreterliği için Başbakanlık ya da Devlet Başkanlığı yapmış birini tercih ediyor. Bu görevi üstlenen son iki isim bu özelliğe sahipti ve performansları takdir topladı. Bazı ülkeler NATO'nun başında bir kadın görmek istiyor. Burada Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, güçlü bir aday olarak öne çıkıyor. 45 yaşındaki Frederiksen, 2019'da Danimarka'nın en genç Başbakanı oldu. COVID-19 salgınının yol açtığı krizle başa çıkma becerisi geçen yıl yeniden seçilmesini sağladı. Bazı ülkeler, özellikle Fransa, NATO'nun başında Avrupa Birliği'nden bir ismi görmek isityor. Bunun AB ile NATO arasındaki işbirliğini kolaylaştıracağını düşünüyor. Bir AB ülkesinin kadın Başbakanı olarak Frederiksen, yukarıdaki kriterleri karşılıyor. Frederiksen "aday olmadığını" söyledi ancak görevi istemediğini dile getirmedi. Görevi Frederiksen alırsa, NATO'nun başına üst üste üçüncü kez Kuzey Avrupalı geçecek. Bazı ülkeler Doğu Avrupalı birinin Genel Sekreter olmasını istiyor. Estonya Başbakanı Kaja Kallas, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von Der Leyen ve*Kanada Başbakan Yardımcısı Chrystia Freeland'in de adı geçiyor. Bazı üyelerse Kallas'ı, Rusya konusunda fazla şahin bulunuyor. Almanya, von der Leyen'in Komisyon'un başında kalmasını istiyor. Freeland da Avrupalı olmadığı için kriterleri tutturamıyor. Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de adı geçen isimler arasında. Rutte, "görevi istemediğini" defalarca dile getirdi. Sanchez ise ülkesinde seçime hazırlanıyor. Diplomatlar, öne sürülen bazı isimlerin Türkiye tarafından kabul edilmeyebileceğini savunuyor. Bu da zaten kısa olan aday listesini daha da kısaltıyor. Bu durum, Stoltenberg'in görev süresinin dördüncü kez, belki bir yıl daha uzatılması ihtimalini artırıyor. Stoltenberg, görevi daha fazla sürdürmek istemediğini dile getirdi. Ancak teklif edilirse ne yapacağını söylemedi. NATO Genel Sekreteri kim olursa olsun onu zor bir görev bekliyor. Öncelikle İttifak'ın bütün üyelerinin Ukrayna'ya desteğinin devamlılığını sağlaması gerekiyor. Bunu yaparken NATO'yu Rusya ile doğrudan bir savaştan koruması şart.