Mali Eylem Görev Gücü (FATF) nedir, görevleri neler? FATF gri listesinde hangi ülkeler var?

Uluslararası Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) 28 Haziran'daki toplantısında Türkiye'nin uluslarası mali gözlemcilerin gri listesinden çıkarılması bekleniyor. Peki, Mali Eylem Görev Gücü (FATF) nedir, görevleri neler? FATF gri listesinde hangi ülkeler var?


Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF), “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı” ile mücadelede uluslararası standartlar oluşturmak ve söz konusu standartlarla uyumlu yasal ve kurumsal tedbirlerin alınması ve bu tedbirlerin operasyonel açıdan etkili bir şekilde uygulanmasını teşvik etmek amacıyla 1989 yılında G-7 ülkelerinin (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada) Paris’te yapılan toplantısında kurulan hükümetler arası bir organizasyondur.FATF’in görev süresi, kuruluşundan itibaren periyodik olarak uzatılırken, 2019 yılının Nisan ayında alınan kararla süresiz hale getirilmiştir.FATF’nin karar mercii olan Genel Kurul yılda üç kez toplanmaktadır.

Bu kapsamdaki temel faaliyetleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir: Aklama, terörizmin finansmanı ve finansal sistemin bütünlüğüne karşı tehdit oluşturan diğer suçları, bu suçların işlenmesinde kullanılan yöntemleri ve eğilimleri belirlemek ve analiz etmek; uluslararası finansal sistemin kötü amaçlarla kullanılmasını önlemek amacıyla getirilen tedbirlerin etkisini incelemek; ulusal, bölgesel ve küresel tehdit ve risk değerlendirmelerini desteklemek; Aklama, terörizmin ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı ile mücadele için uluslararası standartlar oluşturmak ve bu standartları geliştirmek; Aklama, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı ile mücadele sistemlerinin FATF standartlarına teknik uyum, uygulama ve etkinlik düzeylerinin tespiti amacıyla üye ülkeleri “Karşılıklı Değerlendirmeler” (Mutual Evaluations) yoluyla değerlendirmek ve takip (follow-up) süreçleriyle gözetim altında bulundurmak; standart değerlendirme metodolojisi ile karşılıklı değerlendirme ve takip için oluşturulan ortak prosedürleri geliştirmek;Yüksek riskli, işbirliği yapmayan ve ulusal sistemlerinde stratejik eksiklikler bulunan ülkeleri belirlemek, bu ülkelerden kaynaklanan tehditlere karşı finansal sistemin bütünlüğünü korumak için alınan tedbirleri koordine etmek;

FATF tavsiyelerinin FATF Benzeri Bölgesel Kuruluşlar (FATF-Style Regional Bodies – FSRBs) ve uluslararası kuruluşların oluşturduğu küresel ağ yoluyla bütün ülkeler tarafından tam ve etkili bir şekilde uygulanmasını teşvik etmek; Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, G-20 ve FATF’nin kendisinin de dâhil olduğu uluslararası toplum tarafından belirlenen ihtiyaçlarla uygun şekilde, finansal sistemin bütünlüğüne yönelik olarak ortaya çıkan yeni ve ciddi tehditlere karşı çalışmalar yapmak; FATF standartları ile uyumlu olacak şekilde, ilgili uluslararası yükümlülüklerin yerine getirilmesini kolaylaştırmak için ihtiyaç olduğunda rehber hazırlamak; Kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesine karşı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararlarının finansal hükümlerinin uygulanmasında ülkelere yardımcı olmak, FATF karşılıklı değerlendirme ve takip süreçleri doğrultusunda bu tedbirlerin uygulama ve etkinlik seviyesini değerlendirmek ve FATF standartları ile uyumlu olacak şekilde, ilgili uluslararası yükümlülüklerin yerine getirilmesini kolaylaştırmak için ihtiyaç olduğunda rehber hazırlamak; FATF çalışma alanı ile ilgili konularda özel sektör ve sivil toplum ile temas kurmak ve müzakerelerde bulunmak; Faaliyet gösterdiği süre içinde ve görev alanı çerçevesinde, üye ülkelerce mutabık kalınan yeni görevleri üstlenmek.

Halihazırda FATF'nin gri listesinde Türkiye'nin yamı sıra; Bulgaristan, Burkina Faso, Filipinler, Güney Afrika, Güney Sudan, Haiti, Hırvatistan, Jamaika, Kamerun, Kenya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Mali, Mozambik, Namibya, Nijerya, Senegal, Suriye, Tanzanya, Vietnam, Yemen bulunuyor. Gri listede yer almak, ülkelerin uluslararası bankalar ve yatırımcılarla iş yapma kabiliyetlerini azaltıyor. FATF'nin kara listesinde ise İran, Kuzey Kore, Myanmar yer alıyor.