Karadeniz'de "katil arı"ya karşı mücadele

Doğu Karadeniz'de kestane ağaçlarının kurumasına yol açan, halk arasında "katil arı" olarak da bilinen böceğe karşı "Torymus sinensis" türü böcekle sürdürülen biyolojik mücadeleye takviye olarak, yapışkan tuzaklı biyoteknik mücadele yöntemi geliştirildi. Denemelerde, malt ve şeker içerikli preparatın yaydığı kokuya gelen böceğin ağaçlara asılan sarı renkli yapışkan tuzaklara yakalandığı gözlendi. Başarılı sonuç veren yöntem, bölgedeki ormanlarda uygulanmaya başlandı.

Ana vatanı Çin olan, Türkiye'de ilk kez 2014'te Yalova'da ortaya çıkan, halk arasında "katil arı" ya da "gal arısı" olarak bilinen "Dryocosmus kuriphilus" türü böcek, 2021'de Doğu Karadeniz ormanlarında görüldü. 2 yıl içerisinde Trabzon, Rize ve Artvin'deki kestane ormanlarını istila eden, ağaçların dal, yaprak ve tomurcuklarına yerleşerek yuva yapan böceğe karşı bölgede, "Torymus sinensis" türü böcekler doğaya salınarak biyolojik mücadele başlatıldı. Gal arısının yumurtalarını yiyen faydalı böcekli mücadelenin yanı sıra, Bursa Orman Bölge Müdürlüğü ve Bursa Üniversitesi'nce feromon tuzaklı biyoteknik mücadele yöntemi geliştirildi. Denemelerde, malt ve şeker içerikli preparatın yaydığı kokuya gelen böceğin ağaçlara asılan sarı renkli yapışkan tuzaklara yakalandığı gözlendi. Başarılı sonuç veren yöntem, bölgedeki ormanlarda uygulanmaya başlandı. Bursa'daki testlerden başarılı sonuç alınan yeni yöntemin, Doğu Karadeniz'in kestane ormanlarını gal arısından kurtarmak amacıyla Trabzon'da devreye alındı. Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü ekipleri, faydalı "Torymus sinensis" böceklerinin salındığı Araklı ve Sürmene'deki kestane ormanlarına takviye olarak 100 adet sarı yapışkan plaka ve malt preparatlı tuzakları astı. Trabzon Orman Bölge Müdürü Emin Yılmaz, biyotenik mücadele yöntemine ilişkin, "Bursa Orman Bölge Müdürlüğü tarafından, Bursa Üniversitesi'yle yapılan çalışmalar neticesinde ikinci bir mücadele şekli olarak, feromon tuzaklı biyoteknik mücadele şekli benimsendi. Bunun çalışmaları devam ediyor." dedi. Müdürlük olarak kendilerinin bölgede zarar gören sahalarda bu mücadeleyi başlattıklarını ve bu sene deneme alanlarında, zararlıyla mücadelenin şeklini belirlemek için deneme çalışmaları yaptıklarını ifade eden Yılmaz, "Bunun için Araklı ve Sürmene'deki bal ormanlarımızda bu mücadeleye yön çizebilmek için 100 tane feromon asarak mücadeleyi başlattık. Bunlar deneme aşaması. Çıkacak verilere göre artırılıp geliştirilmesi için çalışmalar devam edecek." dedi. Gal arısının cezbederek kendisine çekip plakalara yapışmasını sağlayan yöntemi anlatan Yılmaz, "Bu biyoteknik mücadele yöntemi yeni bir çalışma. Geçen yıl Bursa Bölge Müdürlüğü mıntıkasında denendi. Tuzakta sarı renkli levha üzerinde yapışkan var. Böceğin bu renge geldiği gözlemlendi. Yine bir preparatla koku olarak takviye amaçlı 2 şekilde kullanıyoruz. Hem renge hem de kokuyu duyup gelip preparata yapışması ve böceğin imha edilmesini amaçlıyoruz. Böceği cezbetmek amaçlı kullandığımız şeker ve malt karışımlı ekstra koku yayan ve böceğin buna geldiği tespit edilen bir preparat var." diye konuştu. Tuzaklara yakalanan zararlı böceğin popülasyonunu takip ederek çalışma sahasını genişleteceklerini de kaydeden Yılmaz, "Feromonlara düşen zararlı böceğin popülasyona olan etkisini görmemiz lazım. Şu anda bunun için ana çalışma sahalarımızdan biri olan, daha önce 'Torymus sinensis' böceğini saldığımız Araklı sahasında ağırlıklı olarak çalışıyoruz. Sürmene ve Köprübaşı civarındaki ormanlarda da feromon asmaya devam edeceğiz. Bunlardan çıkacak sonuçlara göre diğer sahalarda yoğun şekilde mücadelemiz devam edecek." ifadelerini kullandı.