Normal kalp hızı dakikada 60-100 arasındadır. Kalp atım hızının 100’ün üzerine çıkmasına taşikardi denir. Kişi, çarpıntı olarak ifade eder. Bazen nabız artışı olmadan çarpıntı hissedilebilir, bunun ayrımı yapılmalıdır.
Normalde sinüs düğümü her atım için elektrik uyarısı gönderir. Kalbin doğal pili olan sinüs düğümü dediğimiz bölgedeki hücrelerin aşırı uyarılması sonucu atım sayısı artar. Buna sinüs taşikardisi denir.
Kalbin karıncıklarından (ventrikül) kaynaklanan taşikardiye ventriküler taşikardi, kulakçıklardan (atrium) kaynaklanana atriyal taşikardi denmektedir.
Çarpıntı, kalp atımlarının hasta tarafından hissedilmesidir. Ancak her çarpıntı taşikardi değildir. Çarpıntı hissedilmesi kalp atım sayısının düşmesi ve fazladan ekstra atımların olduğu durumlarda da olur.
Çarpıntı her yaşta oluşabilir. Daha önceden kalp hastalığı olanlarda ventriküler ve atriyal çarpıntılar daha sıktır.
Koşmak, heyecanlanmak, korkmak, alkol, sigara, kafeinli içecekler, adet dönemleri, ateş, kansızlık, tansiyon düşmesi, ağrı, soğuk algınlığı ve ağrı kesici ilaç kullanımı gibi durumlarda kalp atım sayısı artabilir. Nedeninin ortadan kalkması ile atım sayısı normale döner.
Doğuştan olan kalp hastalıkları, tansiyon hastalığı, kalp damarlarında darlık olması, kalp yetmezliği, kalp iltihaplanması, guatr, bazı ilaçlar (salbutamol gibi astım ilaçları, zayıflama ilaçları, amitriptilin vb), kanda elektrolit dengesizlikleri taşikardiye neden olur. Bazen sebep bulunamaz. Panik atak hastalığında da çarpıntı görülür.
Bulgu, Belirti Ve Yakınmalar
Taşikardisi olanlar genelde çarpıntıdan şikayetçidir. Nöbetler şeklinde taşikardi olur. Bazen saniyelerle sürebileceği gibi günlerce devam edem taşikardiler olur.
Karınaklardan kaynaklanan ventriküler taşikardiler tehlikelidir. Kalp damar hastalığının, kalp yetmezliğinin derecesine göre bulantı, kusma, baş dönmesi, tansiyon düşüldüğü, halsizlik, yorgunluk ve göğüs ağrısı eşlik edebilir. Ölüm görülebilir.
Kulakçıklardan kaynaklanan atriyal taşikardilerde bazen şikayet bulunmayabilir. Çarpıntıya bulantı, baş dönmesi ve bayılma eşlik edebilir.
Sinüs düğümünden kaynaklanan çarpıntılarda bulantı, kusma, baş dönmesi gibi bulgular eşlik edebilir. Bazen hiçbir şikayet yoktur.
Çarpıntı şikayeti olan hastaya EKG dediğimiz kalp şeridi çekilir. Kalp şeridinde kalp atım sayısı hesaplanır. Kalp atım sayısı dakikada 100’ün üzerindedir. Erken atımlar, ekstra atımlar görülür. Kısa süreli çarpıntılar EKG’de tespit edilemez. Holter testi yapılır. Holter testi, 24 saat kalp atımlarını kaydeder. Hastaya takılan cihaz 24 saat kalır. 24 saat sonra kayıtlar incelenir. Hastanın çarpıntım oldu dediği saatlerde holter testi normal bulunursa çarpıntının psikolojik olduğuna karar verilir. Kan tahlili yapılarak kansızlık ve kan mineral dengesi değerlendirilir. Guatr açısından tiroit hormonlarına bakılır. Çarpıntı kaynağını tespit etmek için elektrofizyolojik çalışmalar yapılabilir. Kalp damarlarında daralma ve tıkanıklıktan şüpheleniliyorsa koroner anjiyografi ile tanı konur.
Tıbbi Tedavi
Tedavi mutlaka kardiyolog tarafından planlanmalıdır.
Alkol, sigara ve kafeinden uzak durulmalıdır. Stresle başa çıkma yöntemleri bilinmelidir.
Nedeni tespit edilmişse, tedavi ile çarpıntı şikayeti düzelir. Kansızlığın, guatrın tedavisi yapılır. İlaca bağlı ise doktor kontrolünde ilaç kesilir ya da dozu azaltılır.
Bayılma, nefes darlığı, baş dönmesi yapan ciddi çarpıntılar yoğun bakım tedavisi gerektirir. Nöbetler halinde gelen çarpıntılarda şiddetli öksürmek ya da ıkınmak nöbeti geçirebilir.
Çarpıntıyı önleyici ilaçlara hastanın özelliğine göre başlanır. Magnezyum, lidokain, beta blokerler (propranolol, metoprolol, atenolol vb), kalsiyum kanal blokerleri (diltizem, verapamil), flekainid, propafenon gibi ilaçlar kullanılır. Elektrik şoku tedavisi, kalp pili gibi tedavilerde tıbbi tedaviye yanıtsız veya tansiyonu aşırı düşüren çarpıntılarda kullanılmaktadır.
Diyet Değişiklikleri
Meyve, sebze ve tam tahıl ürünlerinden zengin beslenme çarpıntı yakınmasında önemli olup et ürünü olarak balık başta olmak üzere diğer beyaz et ürünleri tercih edilebilir.
Lifli gıdalar beslenmede artırılmalıdır. Tansiyon yüksekliği veya dolaşım sistemi ile ilişkili sorunlarla ilişkili çarpıntıda diyetteki lif içeriğinin artırılması yararlıdır. Kolesterolün düşürülmesini sağlayarak kan damarlarındaki yağ birikintilerinin azalmasına yardımcı olur. Lif ile beraber bol su içilmeli, trans ve doymuş yağlardan kaçınmalıdır.
Alkol tüketilmemelidir.
Kafein gibi maddeler çarpıntı yakınmasını artırır, aşırı tüketilmemelidir.
Potasyum düşüldüğü çarpıntıya neden olabilir. Potasyum eksikliği saptanırsa multivitamin veya mineral tablet olarak potasyum desteği doktor önerisi ile alınmalıdır. Muz, patates, bakliyat, kuru meyve ve sebzeler potasyumdan zengindir.
Normalde sinüs düğümü her atım için elektrik uyarısı gönderir. Kalbin doğal pili olan sinüs düğümü dediğimiz bölgedeki hücrelerin aşırı uyarılması sonucu atım sayısı artar. Buna sinüs taşikardisi denir.
Kalbin karıncıklarından (ventrikül) kaynaklanan taşikardiye ventriküler taşikardi, kulakçıklardan (atrium) kaynaklanana atriyal taşikardi denmektedir.
Çarpıntı, kalp atımlarının hasta tarafından hissedilmesidir. Ancak her çarpıntı taşikardi değildir. Çarpıntı hissedilmesi kalp atım sayısının düşmesi ve fazladan ekstra atımların olduğu durumlarda da olur.
Çarpıntı her yaşta oluşabilir. Daha önceden kalp hastalığı olanlarda ventriküler ve atriyal çarpıntılar daha sıktır.
Koşmak, heyecanlanmak, korkmak, alkol, sigara, kafeinli içecekler, adet dönemleri, ateş, kansızlık, tansiyon düşmesi, ağrı, soğuk algınlığı ve ağrı kesici ilaç kullanımı gibi durumlarda kalp atım sayısı artabilir. Nedeninin ortadan kalkması ile atım sayısı normale döner.
Doğuştan olan kalp hastalıkları, tansiyon hastalığı, kalp damarlarında darlık olması, kalp yetmezliği, kalp iltihaplanması, guatr, bazı ilaçlar (salbutamol gibi astım ilaçları, zayıflama ilaçları, amitriptilin vb), kanda elektrolit dengesizlikleri taşikardiye neden olur. Bazen sebep bulunamaz. Panik atak hastalığında da çarpıntı görülür.
Bulgu, Belirti Ve Yakınmalar
Taşikardisi olanlar genelde çarpıntıdan şikayetçidir. Nöbetler şeklinde taşikardi olur. Bazen saniyelerle sürebileceği gibi günlerce devam edem taşikardiler olur.
Karınaklardan kaynaklanan ventriküler taşikardiler tehlikelidir. Kalp damar hastalığının, kalp yetmezliğinin derecesine göre bulantı, kusma, baş dönmesi, tansiyon düşüldüğü, halsizlik, yorgunluk ve göğüs ağrısı eşlik edebilir. Ölüm görülebilir.
Kulakçıklardan kaynaklanan atriyal taşikardilerde bazen şikayet bulunmayabilir. Çarpıntıya bulantı, baş dönmesi ve bayılma eşlik edebilir.
Sinüs düğümünden kaynaklanan çarpıntılarda bulantı, kusma, baş dönmesi gibi bulgular eşlik edebilir. Bazen hiçbir şikayet yoktur.
Çarpıntı şikayeti olan hastaya EKG dediğimiz kalp şeridi çekilir. Kalp şeridinde kalp atım sayısı hesaplanır. Kalp atım sayısı dakikada 100’ün üzerindedir. Erken atımlar, ekstra atımlar görülür. Kısa süreli çarpıntılar EKG’de tespit edilemez. Holter testi yapılır. Holter testi, 24 saat kalp atımlarını kaydeder. Hastaya takılan cihaz 24 saat kalır. 24 saat sonra kayıtlar incelenir. Hastanın çarpıntım oldu dediği saatlerde holter testi normal bulunursa çarpıntının psikolojik olduğuna karar verilir. Kan tahlili yapılarak kansızlık ve kan mineral dengesi değerlendirilir. Guatr açısından tiroit hormonlarına bakılır. Çarpıntı kaynağını tespit etmek için elektrofizyolojik çalışmalar yapılabilir. Kalp damarlarında daralma ve tıkanıklıktan şüpheleniliyorsa koroner anjiyografi ile tanı konur.
Tıbbi Tedavi
Tedavi mutlaka kardiyolog tarafından planlanmalıdır.
Alkol, sigara ve kafeinden uzak durulmalıdır. Stresle başa çıkma yöntemleri bilinmelidir.
Nedeni tespit edilmişse, tedavi ile çarpıntı şikayeti düzelir. Kansızlığın, guatrın tedavisi yapılır. İlaca bağlı ise doktor kontrolünde ilaç kesilir ya da dozu azaltılır.
Bayılma, nefes darlığı, baş dönmesi yapan ciddi çarpıntılar yoğun bakım tedavisi gerektirir. Nöbetler halinde gelen çarpıntılarda şiddetli öksürmek ya da ıkınmak nöbeti geçirebilir.
Çarpıntıyı önleyici ilaçlara hastanın özelliğine göre başlanır. Magnezyum, lidokain, beta blokerler (propranolol, metoprolol, atenolol vb), kalsiyum kanal blokerleri (diltizem, verapamil), flekainid, propafenon gibi ilaçlar kullanılır. Elektrik şoku tedavisi, kalp pili gibi tedavilerde tıbbi tedaviye yanıtsız veya tansiyonu aşırı düşüren çarpıntılarda kullanılmaktadır.
Diyet Değişiklikleri
Meyve, sebze ve tam tahıl ürünlerinden zengin beslenme çarpıntı yakınmasında önemli olup et ürünü olarak balık başta olmak üzere diğer beyaz et ürünleri tercih edilebilir.
Lifli gıdalar beslenmede artırılmalıdır. Tansiyon yüksekliği veya dolaşım sistemi ile ilişkili sorunlarla ilişkili çarpıntıda diyetteki lif içeriğinin artırılması yararlıdır. Kolesterolün düşürülmesini sağlayarak kan damarlarındaki yağ birikintilerinin azalmasına yardımcı olur. Lif ile beraber bol su içilmeli, trans ve doymuş yağlardan kaçınmalıdır.
Alkol tüketilmemelidir.
Kafein gibi maddeler çarpıntı yakınmasını artırır, aşırı tüketilmemelidir.
Potasyum düşüldüğü çarpıntıya neden olabilir. Potasyum eksikliği saptanırsa multivitamin veya mineral tablet olarak potasyum desteği doktor önerisi ile alınmalıdır. Muz, patates, bakliyat, kuru meyve ve sebzeler potasyumdan zengindir.