Kabızlık, diğer adıyla konstipasyon, bağırsak hareketlerinin yavaş olması*nedeniyle*haftada üç veya daha az sayıda dışkılama durumuna verilen isimdir.
Dışkılama güçlüğü, dışkının tam boşalamaması, ağrılı dışkılama ve şişkinlik gibi olumsuz durumlara yol açan kabızlık, bağırsak bozuklukları arasında yaygın olarak ortaya çıkmaktadır. Kabızlık bazen tıkayıcı tipte bazen de bağırsak hareketlerinde yavaşlama olarak görülebilmektedir. Uzun süreli kabızlık durumlarının altında ciddi sağlık sorunları yatıyor olabilir. Kabızlıkla birlikte*karın ağrısı, kilo kaybı, makattan kan gelmesi gibi belirtileri varsa,*kolonoskopi*ve laboratuvar testleri ile bu soruna yol açan neden araştırılmalıdır.
KABIZLIÐIN NEDENLERİ NELERDİR?
Kabızlık (konstipasyon), pek çok nedene bağlı olarak görülebilir. Kişinin hayat tarzında yaptığı değişiklikler, hareketsizlik, yeteri kadar su içmeme ve seyahat gibi nedenlerle bağırsak hareketlerinde ve dışkılama döngüsünde çeşitli sorunlar oluşabilir. Çoğunlukla kabızlığa neden olan durum ortadan kaldırıldığında, bağırsak hareketleri de kendiliğinden normale döner.
Kronik kabızlığın ise daha ciddi bir problem olduğu ve bu durumda mutlaka doktora gidilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Kabızlığın başlıca nedenleri şu şekildedir: oBeslenme düzeninde yapılan değişiklikler oYetersiz sıvı alımı oYetersiz lif tüketimi oSüt ürünlerinin aşırı tüketimi oDışkıyı uzun süre tutma ve erteleme oHareketsizlik oUzun süre oturarak çalışma oAntiasit ilaçların uzun süreli ve aşırı kullanımı oBazı antidepresan ilaçlar, ağrı kesiciler ve demir hapları oHamilelik oMenstrüasyon (adet döngüsü) oYaşlılık (metabolizmadaki yavaşlamaya bağlı olarak) oStres, anksiyete, depresyon gibi psikolojik durumlar Bu nedenlere ek olarak, yeme bozuklukları, sindirim sistemindeki sinir ve kaslarda görülen problemler, Parkinson ya da MS (multiple skleroz) gibi nörolojik hastalıklar, kolon kanseri, bağırsaklarda tıkanıklığa neden olan durumlar ya da bağırsak çapında daralma, hipotiroidi, spastik kolon (IBS-irritabl bağırsak sendromu) gibi bazı hastalıklar da kabızlığa neden olabilir.
Bireylerde tuvalete çıkma sayısı azsa, tuvalet esnasında zorlanma hissi varsa, sert veya çok küçük dışkı çıkarılıyorsa, tuvaletten sonra bağırsakların tamamen boşaldığı hissi yoksa ve göbek şişkinliği varsa, bunlar kabızlık semptomları olarak tanımlanır. Bunun yanı sıra bağırsakları boşaltmak için göbeğe ya da karın bölgesine el ile bastırma, ya da parmak ile yardımcı olma ihtiyacı hissediliyorsa, bu da kabızlık belirtisi olarak tanımlanabilir. Ani kabızlığın yanı sıra karın ağrısı veya kramp hissi varsa, aynı zamanda hiçbir şekilde tuvalet yapılamıyor ve gaz çıkarılamıyorsa mutlaka ve acilen doktora başvurmak gereklidir. Eğer kabızlık yeni başladıysa ve alınan önlemler yeterli gelmiyorsa, dışkıda kan varsa, istemsiz ve denemeden kilo kaybı varsa, bağırsak hareketleri şiddetli ağrıya neden oluyorsa, kabızlık iki haftadan uzun sürüyorsa veya dışkının boyutları, şekli ve kıvamında önemli ölçüde değiştiyse yine doktora başvurmak gereklidir.* Bitmeyen kabızlık için doktora başvurulduğunda, doktor kabızlık nedenini bulmak için bazı testler önerebilir: Bunlar arasında hormon düzeylerini kontrol etmek için kan testleri, makat kaslarını kontrol için testler, atıkların bağırsak boyunca nasıl ilerlediğini görmek için testler veya kolon tıkanıklıklarını kontrol etmek için kolonoskopi seçenekleri mevcuttur. Bağırsak hareketleri, dışkının özellikleri, diyet ve diğer faktörlerin kaydını tutmak uygun bir tedavi bulmaya yardımcı olabilir.
KABIZLIÐA NEDEN OLAN YİYECEKLER NELERDİR?
Kabızlığa yol açtığı bilinen bazı yiyecekleri tüketmekten kaçınmak ya da bu yiyecekleri mümkün olduğunca sınırlamak gerekmektedir. Bunlar, aşağıdaki şekilde sıralanabilir: -Muz
-Makarna
-Pirinç lapası
-Pilav
-Fazla süt tüketimi
-Fast food yiyecekler
Beslenme düzenine ve hareketli yaşam tarzına dikkat edilmiş olmasına rağmen hala kabızlık sorunu yaşanıyorsa, kabızlık tedavisi için doktora başvurmak gerekmektedir.
KABIZLIÐA NE İYİ GELİR?
Kabızlığa yol açan en önemli nedenler arasında ilk sırada yanlış beslenme alışkanlıkları gelmektedir. Bu nedenle, öncelikle beslenme programında küçük değişiklikler yapılarak kabızlık oluşumunun önüne geçilebilmektedir. Kabızlık yapan yiyecekleri tüketmekten kaçınıp bağırsak hareketlerini hızlandıran besinleri tercih ederek kabızlığa karşı önlem alınabilmektedir. -Bol bol su ve sıvı gıdalar tüketmelidir
-Daha çok hareket edilmelidir
-Lif ağırlıklı sebze, meyve, bakliyat ve tahıllardan oluşan beslenme programı hazırlanmalıdır
-Lokmalar iyice çiğnendikten sonra yutulmalıdır
-Fazla kafein tüketiminden kaçınılmalıdır
-Fazla süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir
-Tuvalet düzeni oluşturulması ve tuvalet ihtiyacı ertelenmemelidir
Uzun süreli geçmeyen kabızlık durumlarında*online hastane randevusu*alarak uzmana görünmekte fayda olacaktır.*
Elma, üzüm, avokado, erik gibi lifli ve kabızlığa iyi gelen meyveler, kabızlığı önlemektedir. Elmalar diyetinizde lif içeriğini arttırmanın ve kabızlığı hafifletmenin kolay yollarından biridir. Armut lif bakımından zengin, kabızlığa iyi gelen bir başka meyvedir. Orta büyüklükteki bir armutta (yaklaşık 178 gram) yaklaşık 5.5 gram lif vardır. Bu oran günlük önerilen lif alımının % 22'sidir. Kivi de kabızlığa iyi gelen meyvelerdendir.
Kabızlık şikayeti olan kişilerin sorununun çözülmesine yardımcı olabilecek bir diğer meyve de incirdir. İncir, lif alımınızı arttırmanın ve sağlıklı bağırsak alışkanlıklarını teşvik etmenin harika bir yoludur. Portakal, greyfurt ve mandalina gibi narenciyeler de kabızlığa iyi gelen, serinletici bir atıştırmalık ve iyi bir lif kaynağıdır. Bu meyveler kabukta çözünür lif pektini bakımından zengindir. Nitekim pektin kolonik geçiş süresini hızlandırarak kabızlık şikayeti olanlara yardımcı olabilir. Turunçgiller özellikle kabukta çözünür lif pektini bakımından da zengindir. Pektin kolonik geçiş süresini hızlandırabilir ve kabızlığı azaltabilir.
BEBEKLERDE KABIZLIÐA NE İYİ GELİR?
Sindirim sistemindeki anatomik sorunlar, genetik bağırsak yavaşlığı, gereğinden fazla süt ürünü tüketimi, sürekli katı besin ile beslenme, veya psikolojik faktörler bebeklerde kabızlığa neden olabilir. Bebeklerin kabız olduklarında bu durumu ifade edememeleri nedeniyle bebeği çok iyi gözlemlemek gerekmektedir. Bebeklerde kabızlık olduğunu anlamak için bebeğin tuvalet alışkanlıkları takip edilmelidir. Normalde her gün ya da gün aşırı kakasını yapan bebek 2-3 günde bir tuvalet yapmaya başladıysa, tuvalet yaparken huzursuzlanıyor ya da ağlıyorsa ve çıkan dışkı normalden daha sert ise bunlar kabızlık semptomları olabilir. Bebeğe yaptırılacak ılık banyolar, karın bölgesine yumuşak masaj, bebeğin poposuna vazelin gibi kayganlaştırıcı sürmek, egzersiz yaptırmak, beşinci aydan sonra yeterince büyümüş bebeklere lifli meyvelerin suyunu vermek kabızlığı rahatlatabilir. Bebeklere doktora başvurmadan hiçbir şart altında kabızlık ilacı, laksatif ya da müshil verilmemelidir.
Çocuklarda, yetişkinlerde olduğu gibi az su tüketmemek, fazla süt ürünü tüketmek, psikolojik sorunlar, stres, tuvalete gitmeyi geciktirmek, hormonal dengesizlikler ve lifli yiyeceklerin az tüketimi gibi nedenlerden dolayı kabızlık görülebilir. Çocuklarda kabızlığı geçirmek için yine yetişkinlerde kullanılan yöntemler tercih edilmelidir. Bunlar arasında günlük sıvı tüketimini arttırmak, kuru kayısı, incir, erik ve mürdüm eriği gibi kuru meyvelerin, elma, üzüm ve avokado gibi taze lifli meyvelerin, ıspanak, lahana, kızılcık, kereviz, pancar, pırasa, baklagiller gibi bol lifli sebze ve gıdaların tüketimine yer vermek en etkili yöntemler arasındadır. Yine zeytin ve zeytinyağı kullanımı kabızlığı önlemek ve iyileştirmek için en etkili yöntemler arasındadır. Çocuklara da doktora başvurmadan hiçbir şart altında kabızlık ilacı, laksatif ya da müshil verilmemelidir.
HAMİLELİKTE KABIZLIÐA NE İYİ GELİR?
Hamilelik döneminde hem vücudun hem de hormonların değişimi tuvalet alışkanlıklarında da değişikliğe neden olabilir. Bu değişikliklerle birlikte demir ilaçları kullanımı, düzensiz veya hatalı beslenme alışkanlıkları, gebelik hormonunun bağırsak hareketlerinde yavaşlamaya sebep olması, günlük hareketlerde azalma, kabızlığa yatkın bünye, veya kilo alımı kabızlığa neden olabilir. Yetişkinlerde görülen kabızlık durumunda olduğu gibi günlük sıvı tüketiminin arttırılması, lifli gıdalara öncelik ve ağırlık verilmesi, günlük egzersiz yapılması hamilelerde kabızlık sorununu rahatlatabilir.
Misafirler için gizlenen link, görmek için
Giriş yap veya üye ol.
