James Webb Uzay Teleskobu başka bir galakside ilk kez “yaşamın temel taşlarını” buldu

Büyük Macellan Bulutu’nda yer alan ST6 adlı genç yıldızın çevresinde beş farklı karbon bazlı bileşik tespit edildi.

Evrenin ilk dönemlerinde yaşamın ne kadar erken ortaya çıkabileceği ve yaşamın Samanyolu Galaksisi dışındaki galaksilerde de var olup olamayacağına dair ipuçları çoğalıyor.

Astronomlar, James Webb Uzay Teleskobu (JWST) sayesinde, komşu bir galaksideki genç bir yıldızın çevresinde donmuş halde organik moleküller keşfetti. Bu moleküller yaşamın yapıtaşları sayılıyor.

Maryland Üniversitesi ve NASA’dan araştırmacı Marta Sewiło’nun liderliğinde yürütülen ve Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlanan çalışmada, Webb teleskobunun Orta Kızılötesi Cihazı (MIRI), Büyük Macellan Bulutu’nda yer alan ST6 adlı genç yıldızın çevresinde beş farklı karbon bazlı bileşik tespit etti.

Bu bileşikler arasında metanol, etanol (alkol türleri), metil format, asetaldehit ve sirkenin ana bileşeni olan asetik asit bulunuyor.

Araştırmacılar, asetik asidin uzaydaki buzlarda ilk kez net biçimde tespit edildiğini belirtiyor. Ayrıca, yıldızdan gelen ışığın analizinde RNA’nın yapı taşlarından biri olan glikolaldehit adlı şekerle ilişkili bir moleküle dair işaretler de bulundu, ancak bu bulgunun kesinleşmesi için ek araştırma gerekiyor.

EVRENİN EN UZAK KÖŞELERİ

BBC’nin Sky at Night Magazine dergisine konuşan Sewiło, “JWST’nin olağanüstü hassasiyeti ve çözünürlüğü sayesinde, uzak bir yıldızın etrafındaki bu zayıf spektral özellikleri tespit edebildik” diyerek teleskobun evrenin en uzak köşelerinde bile yeni keşifler yapılmasına olanak tanıdığını vurguladı.

Yaklaşık 160 bin ışık yılı uzaklıktaki Büyük Macellan Bulutu, erken evrendeki yıldız oluşum koşullarına benzer bir ortam sunduğu için bilim insanları tarafından “doğal bir laboratuvar” olarak görülüyor. Bu galakside, hidrojen ve helyum dışındaki ağır elementlerin azlığı, erken evrendeki kimyasal süreçlerin incelenmesi açısından büyük önem taşıyor.

Araştırma ekibinden Leiden Üniversitesi’nden Will Rocha ise, bu moleküllerin yıldızlararası toz taneciklerinin yüzeyinde, gaz ve buz hâlindeyken kimyasal tepkimelerle oluştuğunu belirterek, “Büyük Macellan Bulutu’ndaki bu karmaşık organik moleküllerin tespiti, yaşam için gerekli kimyanın zorlu koşullarda bile oluşabileceğini gösteriyor,” dedi.

“BÜYÜK BİR ADIM”

Bilim insanlarına göre bu keşif, yaşamın temel bileşenlerinin evrende daha erken ve daha çeşitli ortamlarda oluşabileceğini ortaya koyuyor.

Ayrıca bu tür moleküllerin, oluşmakta olan yıldızların çevresinde hayatta kalıp daha sonra o yıldızların çevresindeki gezegenlerin yapısına dahil olabileceğini de gösteriyor.

Sewiło, gelecekte hem Büyük hem de Küçük Macellan Bulutu’ndaki genç yıldızlarda benzer gözlemleri genişletmeyi planlıyor. Bilim insanı şöyle ekledi:

“Şu ana kadar bu tür molekülleri Samanyolu’nda yalnızca dört, Büyük Macellan Bulutu’nda ise bir kaynakta tespit edebildik. Ancak bu keşif, evrende karmaşık kimyanın nasıl ortaya çıktığını anlamada büyük bir adım.”