Hayli Gubbi 12 bin yıl sonra neden uyandı?

Hayli Gubbi patlaması 14-15 kilometre yüksekliğe ulaşan dev bir kül bulutu oluşturdu. Bulut Kızıldeniz’i aşarak Yemen, Umman ve Hindistan’a kadar ilerlemeye başladı.

Etiyopya’nın kuzeyindeki uzun süredir sessiz Hayli Gubbi yanardağı, yaklaşık 12 bin yıl sonra ilk kez pazar günü şiddetli bir şekilde patladı.



Patlama, 14-15 kilometre yüksekliğe ulaşan dev bir kül bulutu oluşturdu ve bu bulut Kızıldeniz’i aşarak Yemen, Umman ve hatta Hindistan’a kadar ilerlemeye başladı.

Uzak ve kurak Afar bölgesinde bulunan yanardağ, çevredeki köyleri külle kaplarken can kaybı bildirilmedi.



“10 BİN YIL SUSKUN KALABİLİR"



Hayli Gubbi, Hawaii’deki Mauna Loa gibi kalkan tipi bir yanardağ. Bu tür yanardağlar genellikle lav akıntıları üretirken, bu patlamanın dev kül bulutu oluşturması bilim insanlarını şaşırttı.



İngiltere Bristol Üniversitesi’nden yer bilimci Juliet Biggs, Scientific American dergisine yaptığı açıklamada, patlamaya dair dikkat çekici değerlendirmelerde bulundu:



“12 bin yıl önceki tarihin gerçekten son patlama olduğuna pek ihtimal vermiyorum. Bu bölgede daha önce fark edilmemiş patlamalar olabilir.”



ABD’deki North Carolina Eyalet Üniversitesi’nden volkan bilimci Arianna Soldati ise, binlerce yıl sessiz kalsa bile magma oluşumu sürdükçe patlamanın mümkün olduğunu söyledi:



“Bir yanardağ bin yıl ya da 10 bin yıl suskun kalabilir; magma oluşuyorsa yine patlar.”



NEDEN ŞİMDİ?



Hayli Gubbi, Afrika ve Arabistan plakalarının ayrıldığı Doğu Afrika Çatlağı üzerinde. Plakalar yılda yaklaşık 1-1,5 santimetre uzaklaşıyor; bu ayrılmayla birlikte magma yüzeye doğru yükseliyor.



Bilim insanları, patlamanın sinyallerinin daha önce geldiğini belirtiyor. Örneğin temmuz ayında yakınlardaki Erta Ale yanardağı patlamıştı.



Ayrıca uydu görüntüleri, magmanın Hayli Gubbi’nin altına doğru girdiğini göstermiş, zirvede yoğun beyaz bulutlar görülmüş ve yanardağ zemini birkaç santimetre yükselmişti.



İngiltere Southampton Üniversitesi’nden araştırmacı Derek Keir, NDTV’ye yaptığı açıklamada, patlama sırasında bölgede olduğunu ve pazartesi günü kül örnekleri topladığını söyledi. Bu örnekler, yanardağın gerçekten 12 bin yıldır aktif olup olmadığını ortaya koyacak.



Smithsonian Enstitüsü’ne göre Hayli Gubbi, Holosen döneminde (son 12 bin yıl) kayıtlı bir patlama göstermemişti. Ancak yeni patlama, bölgenin ne kadar az araştırıldığını ortaya koyuyor.



UÇAKLARIN GÜVENLİĞİ İÇİN ALARM VERİLDİ



Toulouse Volkanik Kül Danışma Merkezi’ne göre, patlama sona erdi ancak kül bulutu kuzey Hindistan’a doğru ilerliyor. Kül hareketinin ardından Ortadoğu üzerinden geçen uçaklar için uyarı verildi.



Dubai uçuşları için yolculara durumu takip etme çağrısı yapıldı. Havayolları, kül takibini uluslararası güvenlik protokollerine göre sürdürüyor.