Wizard
Forum Üyesi
- Katılım
- 13 Eyl 2022
- Mesajlar
- 9,009
- Puanları
- 0
Yatırımla vatandaşlık veya oturum izni satın alma, son yıllarda milyonerler ve milyarderler arasında hayli popüler hale geldi
"Altın vize" olarak da bilinen ve bir yatırım aracı olarak büyük rağbet gören bu programlar, 22 milyar dolar değerinde bir sektör oluşturdu.
Birleşik Krallık (BK) merkezli gayrimenkul danışmanlık şirketi Knight Frank'in raporunda, bu yıl yabancı bir ülkede gayrimenkul satın almayı planlayan ultra yüksek net değere sahip bireylerin (ultra-high-net-worth individuals -UHNWI) oranının yüzde 21'e yükseldiği belirtildi. En az 30 milyon ABD doları net değere sahip kişilerin yer aldığı bu kategoride söz konusu oran geçen yıl yüzde 19'du.
Öte yandan altın vize programları, kara para aklama, dolandırıcılık ve yeteri şeffaflığın sağlanmaması gibi bir takım sorunlara zemin hazırladığı için özellikle Avrupa Birliği (AB) tarafından uzun süredir eleştiriliyor.
AB'nin 2020'de yasal işlem başlatması üzerine Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) altın vize programını sonlandırırken, Malta ise programın koşullarını değiştirerek uygulamayı sürdürme kararı aldı. Moldova ve Bulgaristan da programı sonlandırma kararı alan Avrupa ülkeleri arasında.
Independent Türkçe'ye konuşan Prof. İbrahim Sirkeci, altın vize programlarıyla "siyasi birlikteliğin sembolü olan vatandaşlığın alınır satılır bir urun haline geldiğine" dikkat çekiyor.
Birleşik Krallık'taki Coventry, Edinburg Napier, Hertfordshire ve Wales Trinity Saint David gibi farklı üniversitelerde dersler veren Sirkeci, bu tür programların "uluslararası hareketliliği varsıllara açık bir lüks haline getirdiğine" de işaret ediyor.
Yatırım karşılığında vatandaşlık veya oturum hakkı tanıyan ülkeleri ve aradıkları şartları, altın vize programlarının sosyolojik ve etik boyutlarıyla birlikte tartışarak derledik.
.png)
Türkiye: 2007'de başladı, Ruslar başı çekiyor
Türkiye'de yatırım yoluyla vatandaşlık imkanı ilk olarak 2017'de sağlandı. Bu dönemde ülkeye 2 milyon dolar yatırım yapan veya 1 milyon dolarlık gayrimenkul satın alana vatandaşlık veriliyordu.
Söz konusu miktar daha sonra 2018'de 250 bin dolara indirildi.
Resmi Gazete'de 13 Mayıs 2022'de yayımlanan kararla 250 bin dolarlık alt limit, yeniden 400 bin dolara çıkarıldı.
13 Haziran'da yürürlüğe giren karara göre en az 400 bin dolarlık gayrimenkul satın alan, 500 bin dolar sabit sermaye yatırımı yapan veya en az 50 kişiye istihdam sağlayacak bir iş kuran yabancı yatırımcılara vatandaşlık hakkı veriliyor.
Benzer şekilde asgari 500 bin dolarla bireysel emeklilik sistemine giren ve 3 yıl sistemde kalan yabancılara da Türk vatandaşlığı hakkı tanınıyor.
En az 500 bin dolar veya karşılığı döviz tutarında mevduatı 3 yıl tutma şartıyla Türkiye'de faaliyet gösteren bankalara yatırmak veya aynı miktarı devlet borçlanma araçlarında 3 yıl tutmak da vatandaşlık kazanma yolları arasında.
Tüm şartlar yerine getirildiğinde vatandaşlığın verilmesi yaklaşık 120 gün sürüyor.
Öte yandan son dönemde Türkiye'de yabancılara konut satışlarında da ciddi artışlar yaşandı.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TUİK) 15 Haziran'da yayımladığı verilere göre yabancılara yapılan konut satışları mayısta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 235,7 artarak 5 bin 962 oldu.
Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 2 bin 451 konut satışıyla İstanbul alırken, bunu sırasıyla 1885 konut satışıyla Antalya ve 264 konut satışıyla Mersin izledi.
Verilere göre mayısta 1275 konut satan alan Rus vatandaşları ilk sıradayken, Rusları 736 konutla İran ve 617 konutla Irak vatandaşları izledi.
Schengen ret oranları ve altın vize
Son dönemde Türkiye yurttaşlarının Schengen başvurularında artan ret oranları da gündem olmuştu.
Dünya'da haziranda yayımlanan haberde, 2015'ten bu yana başvurulara verilen ret oranının 4,5 kat arttığına dikkat çekilmişti. Buna göre 2015'te Schengen başvurusu yapan 100 Türkiye yurttaşından 4'ü ret alırken, 2021 sonu verilerine bakıldığında bu rakamın 20'ye çıktığı görülmüştü. Türklerin başvurulara boşa ödediği paraysa 26,3 milyon euroyu bulmuştu.
Bunun üzerine Türkiye, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'ne şikayette bulunarak Schengen vize sisteminin "kötüye kullanıldığını" savunmuştu.
Öte yandan bu durumun, Türkiye'nin altın vize programıyla yabancılara oturma izni ve vatandaşlık sağlanmasını kolaylaştırmasıyla ilgili olduğuna dair iddialar da ortaya atılmıştı.
"Topu taca atmayalım"
Sirkeci ise Schengen ret oranlarının altın vize programıyla ilgili olmadığını söylüyor. Profesör Sirkeci, iddialarla ilgili şu değerlendirmeleri yapıyor:
Akademisyen, bu artışa dikkat çekerek "Etrafınızda konuştuğunuz her iki kişiden biri, 'Nasıl yapsak yurtdışına gitsek ya da çocukları göndersek' kaygısı içindeyken, üç beş Arap, Düzce'den daire almış diye topu taca atmamak gerek" diyor.
Karayipler'deki ülkeler
Altın vize uygulamasında Karayipler'deki birçok ülke yatırımla vatandaşlık ya da oturum hakkı fırsatı sunuyor. Batı Hint Adaları olarak da bilinen ve Karayip Denizi'ni çevreleyen sahilleri kapsayan bu bölgedeki programlar, özellikle talep edilen görece düşük yatırım miktarları ve hızlı işlem süreleriyle dikkat çekiyor.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu: İlk altın vize ülkesi
Karayipler'de iki adadan oluşan Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, 1984'te yatırım karşılığında vatandaşlık verme uygulamasını dünyada ilk hayata geçiren ülke oldu.
Ekonomisi turizme, tarıma ve hafif imalat sanayisine dayanan ülkenin vatandaşlığına geçmek isteyen kişilerin, ekonomiye katkı sağlayan sürdürülebilir büyüme fonuna 150 bin dolar bağışta bulunması gerekiyor.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu vatandaşlığına başvuru yapan kişinin eşi de bundan faydalanmak isterse ek olarak 25 bin dolar, kardeşler için 20 bin dolar, diğer yakınlar için de kişi başı 10 bin dolar daha ödenmesi talep ediliyor.
Belirlenen iş sektörlerinde yatırım yapmak isteyenlerin kişilerin ve 4 kişilik ailelerinin toplamda 175 bin dolar ödemesi isteniyor. 4 kişiden büyük ailelerde her bir kardeş için ek olarak 20 bin dolar, diğer akrabalar içinse kişi başı 10 bin dolar ödenmesi bekleniyor.
Gayrimenkul satın alarak vatandaşlığa geçmeyi talep eden kişilerinse bu alanda en az 200 bin dolar değerinde yatırım yapması gerekiyor. 200 bin dolar değerindeki gayrimenkuller 7 yıldan sonra satılığa çıkarılabilirken, 400 bin dolarlık olanlarsa 5 yıldan sonra satılabiliyor.
Ülkede zorunlu ikamet süresi uygulanmazken, başvurular genellikle üç ila 6 ayda tamamlanıyor.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu yönetiminin 2020'de açıkladığı rakamlara göre ülkenin gelirinin yaklaşık yüzde 40'ı altın vize programından sağlanıyor.
ABD ve OECD'den uyarı
Öte yandan ülkenin altın vize programı, yeteri kadar şeffaf olmadığı ve güvenlik tehlikesi oluşturduğu gerekçesiyle eleştiri de topladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2017'deki bir raporunda ülkenin altın vize programının kara para aklamayı ya da ulusal güvenliği tehdit edecek nitelikteki kişilerin ülkeye yerleşmesini kolaylaştıracak açıklara sahip olduğuna dikkat çekildi.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nin (OECD) 2018'deki raporunda da programda dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığına olanak sağlayacak sorunların yer aldığı belirtildi.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, yatırım karşılığı kaç pasaport satıldığına ya da vatandaşlık verilen kişilerin hangi ülkelerden olduğuna dair bilgileri paylaşmıyor.
Antigua ve Barbuda: Kalkınma fonu ya da üniversiteye yatırım
Karayip Denizi'nin doğusunda yer alan Küçük Antiller ada grubundaki bağımsız bir ada ülkesi olana Antigua ve Barbuda, asgari 100 bin dolar yatırımla yabancılara vatandaşlık veriyor.
Antigua ve Barbuda vatandaşlığına sahip olmak isteyenlerden, devletin ulusal kalkınma fonuna 100 bin dolar ya da West Indies Üniversitesi'ne 150 bin dolar bağış yapması talep ediliyor.
Vatandaşlık almak isteyen kişilere, devlet tarafından onaylanmış bir projeden 200 bin dolar değerinde gayrimenkul satın alma imkanı da tanınıyor. Gayrimenkul yatırımlarında kişi başı 200 bin dolar olacak şekilde ortak yatırım başvuruları da kabul edilirken, bu mülklerin 5 yıl boyunca satılığa çıkarılmaması gerekiyor.
Antigua ve Barbuda, tek kişinin doğrudan 1,5 milyon dolarlık yatırımla bir firma satın almasını veya kişi başı asgari 400 bin dolar olacak şekilde toplamda 5 milyon dolarlık bir ortak iş yatırımını da vatandaşlık hakkı kazanma kıstası olarak kabul ediyor.
Bunlara ek olarak vatandaşlık hakkı kazanan kişilerin ilk 5 yıl içinde en az 5 gün ülkede ikamet etmesi de şart koşuluyor. Bu uygulama, Kovid-19 nedeniyle gelen seyahat kısıtlamaları kapsamında askıya alınırken, 31 Ağustos'ta yeniden eski uygulamaya geçilmesi öngörülüyor.
Yatırımla vatandaşlık uygulamasını ilk kez 2014'te başlatan ülkede başvuru tarihinden yaklaşık 3 ila 4 ayda vatandaşlık hakkı veriliyor.
Kanada'dan yasak
Öte yandan Antigua ve Barbuda'daki altın vize uygulaması, büyük bir banka dolandırıcılığı nedeniyle aranan Hint iş insanı Mehul Choksi'yle de gündeme geldi.
Pencap Ulusal Bankası'ndan 2 milyar dolarlık para kaçırdığı öne sürülen Choksi, Hindistan'da hakkında başlatılan soruşturmadan kaçmak için 2018'de altın vize programı kapsamında Antigua ve Barbuda vatandaşlığı satın aldı.
Ayrıca Kanada da, Antigua ve Barbuda'dan yatırımla vatandaşlık alan kişilerin vizesiz şekilde ülkeye girmesini 2017'de yasakladı.
"Altın vize" olarak da bilinen ve bir yatırım aracı olarak büyük rağbet gören bu programlar, 22 milyar dolar değerinde bir sektör oluşturdu.
Birleşik Krallık (BK) merkezli gayrimenkul danışmanlık şirketi Knight Frank'in raporunda, bu yıl yabancı bir ülkede gayrimenkul satın almayı planlayan ultra yüksek net değere sahip bireylerin (ultra-high-net-worth individuals -UHNWI) oranının yüzde 21'e yükseldiği belirtildi. En az 30 milyon ABD doları net değere sahip kişilerin yer aldığı bu kategoride söz konusu oran geçen yıl yüzde 19'du.
Öte yandan altın vize programları, kara para aklama, dolandırıcılık ve yeteri şeffaflığın sağlanmaması gibi bir takım sorunlara zemin hazırladığı için özellikle Avrupa Birliği (AB) tarafından uzun süredir eleştiriliyor.
AB'nin 2020'de yasal işlem başlatması üzerine Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) altın vize programını sonlandırırken, Malta ise programın koşullarını değiştirerek uygulamayı sürdürme kararı aldı. Moldova ve Bulgaristan da programı sonlandırma kararı alan Avrupa ülkeleri arasında.
Independent Türkçe'ye konuşan Prof. İbrahim Sirkeci, altın vize programlarıyla "siyasi birlikteliğin sembolü olan vatandaşlığın alınır satılır bir urun haline geldiğine" dikkat çekiyor.
Birleşik Krallık'taki Coventry, Edinburg Napier, Hertfordshire ve Wales Trinity Saint David gibi farklı üniversitelerde dersler veren Sirkeci, bu tür programların "uluslararası hareketliliği varsıllara açık bir lüks haline getirdiğine" de işaret ediyor.
Yatırım karşılığında vatandaşlık veya oturum hakkı tanıyan ülkeleri ve aradıkları şartları, altın vize programlarının sosyolojik ve etik boyutlarıyla birlikte tartışarak derledik.
Türkiye: 2007'de başladı, Ruslar başı çekiyor
Türkiye'de yatırım yoluyla vatandaşlık imkanı ilk olarak 2017'de sağlandı. Bu dönemde ülkeye 2 milyon dolar yatırım yapan veya 1 milyon dolarlık gayrimenkul satın alana vatandaşlık veriliyordu.
Söz konusu miktar daha sonra 2018'de 250 bin dolara indirildi.
Resmi Gazete'de 13 Mayıs 2022'de yayımlanan kararla 250 bin dolarlık alt limit, yeniden 400 bin dolara çıkarıldı.
13 Haziran'da yürürlüğe giren karara göre en az 400 bin dolarlık gayrimenkul satın alan, 500 bin dolar sabit sermaye yatırımı yapan veya en az 50 kişiye istihdam sağlayacak bir iş kuran yabancı yatırımcılara vatandaşlık hakkı veriliyor.
Benzer şekilde asgari 500 bin dolarla bireysel emeklilik sistemine giren ve 3 yıl sistemde kalan yabancılara da Türk vatandaşlığı hakkı tanınıyor.
En az 500 bin dolar veya karşılığı döviz tutarında mevduatı 3 yıl tutma şartıyla Türkiye'de faaliyet gösteren bankalara yatırmak veya aynı miktarı devlet borçlanma araçlarında 3 yıl tutmak da vatandaşlık kazanma yolları arasında.
Tüm şartlar yerine getirildiğinde vatandaşlığın verilmesi yaklaşık 120 gün sürüyor.
Öte yandan son dönemde Türkiye'de yabancılara konut satışlarında da ciddi artışlar yaşandı.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TUİK) 15 Haziran'da yayımladığı verilere göre yabancılara yapılan konut satışları mayısta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 235,7 artarak 5 bin 962 oldu.
Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 2 bin 451 konut satışıyla İstanbul alırken, bunu sırasıyla 1885 konut satışıyla Antalya ve 264 konut satışıyla Mersin izledi.
Verilere göre mayısta 1275 konut satan alan Rus vatandaşları ilk sıradayken, Rusları 736 konutla İran ve 617 konutla Irak vatandaşları izledi.
Schengen ret oranları ve altın vize
Son dönemde Türkiye yurttaşlarının Schengen başvurularında artan ret oranları da gündem olmuştu.
Dünya'da haziranda yayımlanan haberde, 2015'ten bu yana başvurulara verilen ret oranının 4,5 kat arttığına dikkat çekilmişti. Buna göre 2015'te Schengen başvurusu yapan 100 Türkiye yurttaşından 4'ü ret alırken, 2021 sonu verilerine bakıldığında bu rakamın 20'ye çıktığı görülmüştü. Türklerin başvurulara boşa ödediği paraysa 26,3 milyon euroyu bulmuştu.
Bunun üzerine Türkiye, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'ne şikayette bulunarak Schengen vize sisteminin "kötüye kullanıldığını" savunmuştu.
Öte yandan bu durumun, Türkiye'nin altın vize programıyla yabancılara oturma izni ve vatandaşlık sağlanmasını kolaylaştırmasıyla ilgili olduğuna dair iddialar da ortaya atılmıştı.
"Topu taca atmayalım"
Sirkeci ise Schengen ret oranlarının altın vize programıyla ilgili olmadığını söylüyor. Profesör Sirkeci, iddialarla ilgili şu değerlendirmeleri yapıyor:
Yatırım vatandaşlığı programının ne kadar işlediği ve kimlere oturum/vatandaşlık verildiği ve programın hacmi önemli. Yani Türkiye kökenli olmayan, yakın dönemde yatırım üzerinden vatandaş olmuş kişilerin çok sayıda Schengen başvurusu yaptığı tespit edilebilirse belki bir kaygı oluşabilir. Ancak bunun henüz söz konusu olduğunu düşünmüyorum. Ayrıca yatırımla vatandaş olmuş ya da oturum almış kişilerin tanım gereği daha fazla kaynağa sahip olduğunu düşünürsek, bu Schengen acısından olumsuz bir durum değil.
Sirkeci, söz konusu durumun son dönemde çok daha fazla sayıda Türkiye yurttaşının yurtdışına gitmeye çalıştığından kaynaklandığını belirtiyor.
Akademisyen, bu artışa dikkat çekerek "Etrafınızda konuştuğunuz her iki kişiden biri, 'Nasıl yapsak yurtdışına gitsek ya da çocukları göndersek' kaygısı içindeyken, üç beş Arap, Düzce'den daire almış diye topu taca atmamak gerek" diyor.
Karayipler'deki ülkeler
Altın vize uygulamasında Karayipler'deki birçok ülke yatırımla vatandaşlık ya da oturum hakkı fırsatı sunuyor. Batı Hint Adaları olarak da bilinen ve Karayip Denizi'ni çevreleyen sahilleri kapsayan bu bölgedeki programlar, özellikle talep edilen görece düşük yatırım miktarları ve hızlı işlem süreleriyle dikkat çekiyor.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu: İlk altın vize ülkesi
Karayipler'de iki adadan oluşan Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, 1984'te yatırım karşılığında vatandaşlık verme uygulamasını dünyada ilk hayata geçiren ülke oldu.
Ekonomisi turizme, tarıma ve hafif imalat sanayisine dayanan ülkenin vatandaşlığına geçmek isteyen kişilerin, ekonomiye katkı sağlayan sürdürülebilir büyüme fonuna 150 bin dolar bağışta bulunması gerekiyor.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu vatandaşlığına başvuru yapan kişinin eşi de bundan faydalanmak isterse ek olarak 25 bin dolar, kardeşler için 20 bin dolar, diğer yakınlar için de kişi başı 10 bin dolar daha ödenmesi talep ediliyor.
Belirlenen iş sektörlerinde yatırım yapmak isteyenlerin kişilerin ve 4 kişilik ailelerinin toplamda 175 bin dolar ödemesi isteniyor. 4 kişiden büyük ailelerde her bir kardeş için ek olarak 20 bin dolar, diğer akrabalar içinse kişi başı 10 bin dolar ödenmesi bekleniyor.
Gayrimenkul satın alarak vatandaşlığa geçmeyi talep eden kişilerinse bu alanda en az 200 bin dolar değerinde yatırım yapması gerekiyor. 200 bin dolar değerindeki gayrimenkuller 7 yıldan sonra satılığa çıkarılabilirken, 400 bin dolarlık olanlarsa 5 yıldan sonra satılabiliyor.
Ülkede zorunlu ikamet süresi uygulanmazken, başvurular genellikle üç ila 6 ayda tamamlanıyor.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu yönetiminin 2020'de açıkladığı rakamlara göre ülkenin gelirinin yaklaşık yüzde 40'ı altın vize programından sağlanıyor.
ABD ve OECD'den uyarı
Öte yandan ülkenin altın vize programı, yeteri kadar şeffaf olmadığı ve güvenlik tehlikesi oluşturduğu gerekçesiyle eleştiri de topladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2017'deki bir raporunda ülkenin altın vize programının kara para aklamayı ya da ulusal güvenliği tehdit edecek nitelikteki kişilerin ülkeye yerleşmesini kolaylaştıracak açıklara sahip olduğuna dikkat çekildi.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nin (OECD) 2018'deki raporunda da programda dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığına olanak sağlayacak sorunların yer aldığı belirtildi.
Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, yatırım karşılığı kaç pasaport satıldığına ya da vatandaşlık verilen kişilerin hangi ülkelerden olduğuna dair bilgileri paylaşmıyor.
Antigua ve Barbuda: Kalkınma fonu ya da üniversiteye yatırım
Karayip Denizi'nin doğusunda yer alan Küçük Antiller ada grubundaki bağımsız bir ada ülkesi olana Antigua ve Barbuda, asgari 100 bin dolar yatırımla yabancılara vatandaşlık veriyor.
Antigua ve Barbuda vatandaşlığına sahip olmak isteyenlerden, devletin ulusal kalkınma fonuna 100 bin dolar ya da West Indies Üniversitesi'ne 150 bin dolar bağış yapması talep ediliyor.
Vatandaşlık almak isteyen kişilere, devlet tarafından onaylanmış bir projeden 200 bin dolar değerinde gayrimenkul satın alma imkanı da tanınıyor. Gayrimenkul yatırımlarında kişi başı 200 bin dolar olacak şekilde ortak yatırım başvuruları da kabul edilirken, bu mülklerin 5 yıl boyunca satılığa çıkarılmaması gerekiyor.
Antigua ve Barbuda, tek kişinin doğrudan 1,5 milyon dolarlık yatırımla bir firma satın almasını veya kişi başı asgari 400 bin dolar olacak şekilde toplamda 5 milyon dolarlık bir ortak iş yatırımını da vatandaşlık hakkı kazanma kıstası olarak kabul ediyor.
Bunlara ek olarak vatandaşlık hakkı kazanan kişilerin ilk 5 yıl içinde en az 5 gün ülkede ikamet etmesi de şart koşuluyor. Bu uygulama, Kovid-19 nedeniyle gelen seyahat kısıtlamaları kapsamında askıya alınırken, 31 Ağustos'ta yeniden eski uygulamaya geçilmesi öngörülüyor.
Yatırımla vatandaşlık uygulamasını ilk kez 2014'te başlatan ülkede başvuru tarihinden yaklaşık 3 ila 4 ayda vatandaşlık hakkı veriliyor.
Kanada'dan yasak
Öte yandan Antigua ve Barbuda'daki altın vize uygulaması, büyük bir banka dolandırıcılığı nedeniyle aranan Hint iş insanı Mehul Choksi'yle de gündeme geldi.
Pencap Ulusal Bankası'ndan 2 milyar dolarlık para kaçırdığı öne sürülen Choksi, Hindistan'da hakkında başlatılan soruşturmadan kaçmak için 2018'de altın vize programı kapsamında Antigua ve Barbuda vatandaşlığı satın aldı.
Ayrıca Kanada da, Antigua ve Barbuda'dan yatırımla vatandaşlık alan kişilerin vizesiz şekilde ülkeye girmesini 2017'de yasakladı.
Misafirler için gizlenen link, görmek için
Giriş yap veya üye ol.
