Ekonomide 2022 böyle geçti

Türkiye ve dünya ekonomisinde yıla damga vuran olaylar...

Ukrayna-Rusya Savaşı'nın enerji fiyatlarını tırmandırmasıyla dünya genelinde enflasyon dalgası yaşandı.Avrupa, ABD başta olmak üzere birçok ülkede fiyat artışları son yılların en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Artan enflasyona karşı fiyat istikrarını korumayı hedefleyen merkez bankaları yüksek oranlı faiz artışları yaptı. Dolar, küresel piyasalarda güçlenirken kripto piyasasında ise sert düşüşler görüldü.İşte gün gün dünya ve Türkiye ekonomisinde öne çıkanlar... Türkiye'nin ham çelik üretimi, 2021 yılında 2020'ye kıyasla yüzde 12,7 artarak 40 milyon tonu aştı.Bu miktar, tüm zamanların en yüksek üretim miktarı oldu. Türkiye ekonomisi 2021'de yüzde 11,4 büyüdü.Türkiye bu performansıyla 2021 yılında verisi açıklanan G-20, OECD ve Avrupa Birliği ülkeleri arasında en yüksek büyümeyi sağlayan ülke oldu. Yastık altı altınların ekonomiye kazandırılmasına yönelik "Altın Tasarruf Ekosistemi Projesi" devreye alındı.Projeyle vatandaşların fiziki altınlarını kolay ve güvenli bir şekilde kuyumcular ve bankalar aracılığıyla finansal sisteme teslim etmesi sağlandı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, T129 Atak Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri'nin yurt dışındaki ilk teslimatını Filipinler'e yaptı. Yüksek Hızlı Tren,*29 Nisan'da 29 bin 477 yolcuyla günlük taşıma rekoru kırdı. Kamu ihalelerinde e-ihale yönteminin kullanımı zorunlu hale getirildi. Konut kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlayan yasa, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.Yasa, bugünden itibaren 1 temmuz 2023 tarihine kadar geçerli olacak. Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Dünya Nüfus Günü bültenine göre, Türkiye, 84 milyon 680 bin 273 kişilik nüfusuyla, nüfus büyüklüğüne göre 195 ülke arasında 18'inci sırada yer alırken dünya toplam nüfusunun yüzde 1,1'ini oluşturdu. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Ön Ödemeli Konut Satışları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlandı.Buna göre, ön ödemeli konutlarda sözleşmeyle belirlenen tüketiciye azami teslim süresi, 1 Ekim'den itibaren 36 aydan 48 aya çıkarıldı. Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında 5 bin lirayı aşanlar, Vergi Usul Kanunu ile uyumlu olarak tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamına alındı. Euro/dolar paritesi, 2002'den bu yana ilk kez bir seviyesinin altına indi. Uluslararası piyasalarda, euro dolar paritesi 0.9913'e kadar düşerek son 20 yılın en düşük seviyesini gördü. Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlamasından bu yana küresel piyasalarda doğalgaz ve kömür fiyatları rekor seviyelere ulaştı. Avrupa'da doğalgaz fiyatı yüzde 127,6, kömür fiyatı yüzde 96 arttı. Türkiye, "Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi Listesi"nde bir yıllık aranın ardından 42 firmayla tekrar ikinci sıraya yükseldi. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen ilk yer gözlem uydusu RASAT, yörüngede geçirdiği 11 yılın ardından görevini başarıyla tamamladı. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, sanal ticarete yönelik mali denetim sonuçlarını açıkladı.Bugüne kadar YouTube, Facebook, Instagram, Bigo Live, Twitch, TikTok, Dlive ve Scorp mecraları üzerinden 65 bin kişi analiz edildi.50 bin kişinin sosyal medya aracılığıyla elde ettiği gelirler üzerinden vergisel yükümlülüklerini kısmen veya tamamen yerine getirmediği belirlendi. TÜİK'in 2021 yılı sektör bilançoları çalışmasına göre, Türkiye'deki firmaların toplam aktif büyüklükleri 15 trilyon 569 milyar 930 milyon lira olarak hesaplandı. Doların başlıca altı para birimi karşısındaki performansını gösteren dolar endeksi, 114,188 ile son 20 yılın en yüksek düzeyine çıktı. Berber, kuaför ve güzellik salonlarının haftanın bir günü kapalı olması uygulamasının başlama tarihi 1 Ocak 2023'e ertelendi. Türkiye'de işsizlik oranı, ağustosta bir önceki aya göre 0,3 puan azalışla yüzde 9,8 oldu. Böylelikle işsizlikte Ocak 2018'den bu yana kaydedilen en düşük oran görüldü ve yeniden tek haneye inilmiş oldu. Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesini başlatan TOKİ, "İlk Evim İlk İş Yerim" projesi duyuruldu.Sosyal konut projesi kapsamında 500 bin sosyal konut, 250 bin konut arsası ve 50 bin iş yeri yapılacak. Rekabet Kurulu, Meta'ya 346,7 milyon lira idari para cezası verdi. Togg Gemlik Kampüsü törenle açıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Togg'un seri üretim bandından inen ilk akıllı cihazı C-SUV'u kullanarak tören alanına giriş yaptı. Rekabet Kurumu, fahiş fiyat soruşturmasında 5 zincir market ve bir tedarikçiye toplamda yaklaşık 2.7 milyar TL para cezası verdi. Türkiye'nin ihracatı ekimde geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 2,8 artarak 21 milyar 298 milyon dolar, ithalatı da yüzde 31,9 yükselişle 29 milyar 303 milyon dolar oldu.Dış satımda en yüksek aylık ihracat değerine ulaşıldı. Enflasyon ekim ayında yıllık bazda yüzde 85,51 ile 24 yılın zirvesine çıktı. Kripto para birimi Bitcoin, son 2 yılın en düşük seviyesi olan 17 bin doların altını gördü. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nün Borsa İstanbul'da halka arz yoluyla altına dayalı sertifika ihraç edeceğini belirtti. Türkiye'nin en yüksek barajı olan Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle su tutmaya başladı. Mali Suçları Araştırma Kurulunun inceleme başlattığı kripto para borsası FTX hakkında açılan soruşturmada, şirket sorumlusu Sam Bankman-Fried ve diğer ilgililerin mal varlıklarına el konuldu. Cumhurbaşkanı Kararı ile otomobillerde yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 120 bin liradan 184 bin liraya, yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 150 bin liradan 220 bin liraya, yüzde 60 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 175 bin liradan 250 bin liraya, yüzde 70 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 200 bin liradan 280 bin liraya yükseltildi. Merkez Bankası, kasımda politika faizini 1,5 puan indirimle yüzde 9'a düşürdü.Politika faizi böylece Eylül 2020'den bu yana ilk kez tek haneye inmiş oldu. Merkez Bankası, ağustos, eylül, ekim ve kasım toplantılarında toplam 5 puanlık indirim gerçekleştirerek faizde üst üste dört kez indirime gitti. TÜFE kasımda aylık bazda yüzde 2,88, Yİ-ÜFE yüzde 0,74 artış gösterdi.Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 84,39'a, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 136,02'ye geriledi. Böylelikle enflasyon baz etkisiyle 18 ay sonra ilk kez düştü. Türkiye'de istihdam edilenlerin sayısı ekimde 31 milyon 200 bin olarak gerçekleşti, böylece Cumhuriyet tarihinin en yüksek istihdam rakamına ulaşılmış oldu. ABD Merkez Bankası (Fed), art arda 7. kez faiz artışına gitti. Fed, yılın son toplantısında faizi 50 baz puan yükselterek politika faizini 2007'den bu yana en yüksek aralığa çıkardı. Avrupa Merkez Bankası (ECB), politika faizini art arda dört kez artırdı. ECB, politika faizini yüzde 2,5'e yükselterek 2008'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Euro Bölgesi'nde enerji ve gıda fiyatlarındaki artışların etkisiyle yıllık enflasyon ekimde yüzde 10,6'ya ulaşarak kayıtlardaki en yüksek seviyeye işaret etti. Kurdaki aşırı oynaklığa karşı TL'yi korumayı amaçlayan Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesabı 21 Aralık 2021'de devreye girmişti.KKM için bir yılda 91,6 milyar lira destek ödemesi yapıldı. 2023 yılında uygulanacak net asgari ücret, 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak belirlendi. Son iki aylık dönemde yatay seyreden dolar/TL paritesi 18,70 ile tüm zamanların en yükseğini gördü.