Dünya ekonomisinde "kara pazartesi" yaşanıyor

Küresel piyasalarda deyim yerindeyse "kara pazartesi" yaşıyor. ABD'nin resesyona gireceği korkusu artarken, Ortadoğu'da gerilim had safhaya ulaştı. Riskli varlıklarda satışlar ABD'den Asya'ya dalga dalga yayıldı. İşte küresel ekonomide yaşananlar...


Küresel piyasalar ABD resesyon korkusu ile Ortadoğu'da artan gerilimin etkisiyle sarsıldı.ABD'de ana borsa endekslerinin vadeli işlem kontratları düştü. Teknoloji hisseleri ağırlıklı Nasdaq endeksi vadelileri yaklaşık yüzde 4 geriledi. Dev teknoloji şirketlerinin hisseleri, borsa açılışı öncesindeki işlemlerde keskin bir düşüş yaşadı.Apple hisseleri, ABD'li yatırımcı Warren Buffett'ın başkanlığını ve CEO'luğunu yaptığı Berkshire Hathaway'in Apple'daki hisselerini neredeyse yüzde 50 oranında satmasının ardından yüzde 7,3 değer kaybetti. Bu satış, milyarder yatırımcının ABD ekonomisi konusunda ve çok yükselen borsa değerlemelerine dair temkinli olmaya başladığını gösterdi.

Çip üreticisi Nvidia'nın hisseleri ise yapay zekâ çiplerinin tasarım hataları nedeniyle piyasaya sürülmesinde bir gecikme olduğuna dair haberlerin ardından yüzde 6.8 düştü.ABD'de 10 yıllık Hazine tahvilinin getirisi yüzde 3,68'e gerileyerek 26 Haziran 2023'ten beri en düşük seviyeyi gördü.Wall Street'in "korku endeksi" olarak da bilinen WIX, 41,82 ile 4 yılın zirvesine çıktı.

Borsa ve kripto paralarda panik satışları engellenemezken, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) acil bir adım atabileceği fiyatlanmaya başladı.Analistler, ABD'de sanayi ve istihdam verilerinin ardından yüksek enflasyon riskine dair endişelerin tamamen ortadan kalktığını belirtti.Fed'in gelecek ay 50 baz puan faiz indireceğine kesin gözüyle bakılırken, bankanın piyasalardaki endişeyi yatıştırmak için acil toplantı yapma ihtimalinin bulunduğunu ifade edildi.Yatırımcılar Fed'in bir hafta içinde olağanüstü toplantı ile 25 baz puanlık faiz indirimine gitme olasılığını yüzde 60 olarak fiyatladı.

Avrupa borsalarında da kayıplar yüzde 2'yi aştı ve altı ayın en düşük seviyelerine yaklaştı. Bankacılık ve teknoloji hisselerinde sert düşüşler görüldü.Stoxx Europe 600 endeksi yüzde 2,3'ün üzerinde azalış kaydetti. Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 2,5, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 2, Fransa'da CAC 40 endeksi 2,1 değer kaybetti.Hollanda merkezli çip firması ASML hisseleri, yüzde 8,4 geriledi.Merkezi Almanya’da bulunan Avrupa’nın en büyük yazılım şirketi SAP hisselerindeki düşüş yüzde 3,50’yi aştı.Zürih merkezli UBS hisseleri yüzde 3,6 gerilerken, Londra Borsası hisselerindeki değer kaybı yüzde 1,9’u buldu.Yunanistan merkezli Eurobank Ergasias S.A ve bankacılık kurumu Alpha Services ve Holdings SA hisseleri sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 5,3 değer kaybetti.

Dünya borsalarında yaşanan sert kayıplar içeriyi de negatif etkilediBorsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, yüzde 6,72 değer kaybıyla açılırken, seans başlamadan devre kesti.İşlemlerin tekrar başlamasıyla satışlar yüzde 7'yi aştı ve devre kesici ikinci kez çalıştı. BIST 100, yüzde 7,07 düşüşle 9.733 puana geriledi.İkinci devre kesici sonrası BIST 100'de işlemler yüzde 4'ün üzerinde düşüşle devam ediyor. Endeks, yeniden 10.000 puanın üzerine çıktı.

Kripto para piyasalarında satışlar derinleştirdi. Bitcoin, yüzde 13'ün üzerinde düşüşle şubat ayından bu yana ilk kez 49 bin doların altına indi. Son 24 saatte kripto piyasasından toplam 1 milyar dolar silindi.Kısa bir süre ETF başvuruları onaylanan Ethereum ise yüzde 20'ye yakın düşüşle 2 bin 110 doları gördü. En büyük ikinci kripto varlık ocak ayından bu yana en düşük seviyesini gördü.

Asya piyasalarında da tarihi bir düşüşün yaşandı. Japon pay piyasalarında, düşüş yüzde 10'u aşarken, Güney Kore'de de yüzde 10'a yaklaştı.Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 8,77 değer kaybıyla 2.441,5 puandan günü tamamladı.Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,46 azalışla 16.698 puanda, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,54 düşüşle 2.860 puandan günü tamamladı. Hindistan'da Sensex endeksi yüzde 3 düşüşle 78.520 puanda bulunuyor.

Japonya'da Nikkei 225 endeksi, yüzde 12,40 ile 1987'den bu yana en büyük düşüşü kaydetti. Endeksteki düşüşte Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) adımları ile küresel piyasalardaki resesyon endişeleri etkili oldu.BoJ'un faiz artırım döngüsünün girmiş olabileceği yönündeki beklentiler güçlendi. Bu durumun ABD'deki resesyon endişeleriyle birleşmesinin ardından ülke varlıklarına ilişkin risk algısı had safhaya ulaştı.Yıl içerisinde 161,3'e kadar çıkan dolar yen paritesi 142,2 ile ocak ayından bu yana en düşük seviyeyi test etti.

Döviz piyasasında özellikle ABD ekonomisinde yavaşlama belirtileri ve Japonya Merkez Bankası'nın geçen hafta politika faizini 15 baz puan artırarak yüzde 0,25'e çıkarması ve bankanın gelecek birkaç yıl içinde aylık tahvil alımlarını yarıya indirme planını açıklaması, yenin dolar başta olmak üzere diğer para birimleri karşısında önemli ölçüde değer kazanmasına yol açıyor.Yendeki bu artışın, kurumsal karları azaltacağını hesaplayan analistler, bu durumun ülkenin uluslararası sanayi şirketlerinin hisse fiyatlarına da olumsuz yansıdığını bildirdi.Japonya ve ABD'de faiz oranlarındaki ani çifte dönüşün yenin düşüşünü kırmış olabileceğinden piyasaların dalgalı kalmasını bekleyen analistler, ABD ile Japonya arasındaki getiri farkının gelecek yıl önemli ölçüde azalacağını varsayıyor.

Analistler, Japon yeni borçlanması ile yüksek getirili varlıklara yapılan yatırımların BoJ'un faiz artışı ve Japon yeninin hızla değerlenmesiyle bölge piyasalarındaki satış baskısını tetiklediğini söyledi.Hem BoJ'un şahinleşmesiyle güçlenen yenin, hem de dünyada artan resesyon endişesinin ihracatçı Japon şirketlerin performansını olumsuz etkileyebileceği endişesi Japonya pay piyasalarındaki satış baskısının derinleşmesinde önemli rol oynadı.Japonya Maliye Bakanı Shunichi Suzuki, piyasalardaki düşüşün ardından yaptığı açıklamada, hükümetin Japonya Merkez Bankası ile işbirliği içinde olduğunu ve piyasaları "aciliyet" duygusuyla yakından izlediklerini belirterek, "Hisse senetlerindeki düşüşün arkasında ne olduğunu söylemek zor." ifadesini kullandı.Suzuki, yetkililerin borsa hareketlerini "ciddi endişe" içinde takip ettiklerini kaydetti.