Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir yıl önce güçlerini Ukrayna'ya gönderdiğinde, çoğu uzman işgalcilerin hızlı bir zafer kazanmasını bekliyordu. Rusya'nın başarısına ilişkin bu ilk tahminler, Ukrayna tarafındaki yüksek moral ve üstün askeri taktiklerin yanı sıra, Türkiye ve Batı ülkelerinin silah tedariki nedeniyle gerçekleşmedi. ABD basını, Ukraynalıların Rusya'da yıkıcı bir etki yaratmak için kullandıkları üç önemli silahı kaleme aldı. İşte Javelin, HIMARS ve Bayraktar TB2'nin savaştaki önemli özellikleri...
Savaşın en başında, her iki tarafın savaşçıları da Rus zırhlı birliklerinin birkaç gün içinde Ukrayna'nın başkenti Kiev'e girmesini bekliyordu.**Son zamanlarda manşetlerde Batılı savaş tanklarının ya da Patriot hava savunma sistemlerinin savaşın sonucunu etkileme potansiyelinden bahsedilse de bu sistemler henüz Ukrayna'da savaşta kullanılmadı. Ancak, Bayraktar TB2'nin de aralarında olduğu savaşın gidişatını değiştirmeye şimdiden yardımcı olan çok önemli silahlar bulunuyor. CNN'den Brad Lendon bu silahlar hakkında bir makale yazdı.
Ukraynalılar, Ruslar başkent Kiev'e girdiğinde onları engelleyebilecek bir silaha ihtiyaç duydular ve çözümü tek bir kişi tarafından kullanılabilen, omuzdan ateşlenen, güdümlü bir tanksavar füzesi olan Javelin'de buldular.
Füzeyi Raytheon ile birlikte geliştiren üretici Lockheed Martin, silahın kullanım kolaylığını şöyle açıklıyor: "Ateş etmek için nişancı seçilen hedefin üzerine bir imleç yerleştirir. Javelin komuta fırlatma ünitesi daha sonra füzeye fırlatmadan önce kilitlenme sinyali gönderir. Javelin bir 'ateşle ve unut' silahıdır. Operatörü atışı yapar yapmaz, füze hedefe giden yolu bulurken siper almak için koşabilir."
Uzmanlar Javelin silahlarının savaşın ilk zamanlarında özellikle önemli olduğunu, çünkü Ruslar'ın* kentsel alanlara girmeye çalışırken birlikler halinde kalma eğiliminde olduğunu söyledi.. Bir Javelin operatörü bir binadan ya da bir ağacın arkasından ateş açabilir ve Ruslar karşılık veremeden ortadan kaybolabilirdi.
Javelinlerin özellikle savaşın başlangıcında geçerli olan bir avantajı daha vardı: siyasi olarak kabul edilebilirlerdi. Ontario'daki Brock Üniversitesi'nde doçent olan Michael Armstrong, Conversation'a yazdığı yazıda, "Düşük maliyetleri ve savunma amaçlı kullanımları, diğer ülkelerin bunları temin etmesini siyasi açıdan kolaylaştırıyor" diyor. "Buna karşılık, hükümetler savaş uçakları gibi daha pahalı saldırı silahları gönderme konusunda anlaşmazlığa düşüyorlar."
Tam adı M142 Yüksek Hareket Kabiliyetli Topçu Roket Sistemi olan HIMARS sistemleri ABD ordusu tarafından, "tam spektrumlu, muharebede kendini kanıtlamış, her türlü hava koşuluna uygun, 7/24 ölümcül ve duyarlı, tekerlekli bir hassas saldırı silah sistemi" olarak tanımlanıyor. HIMARS, altı roketi neredeyse aynı anda fırlatabilen, patlayıcı savaş başlıklarını savaş alanının ön hatlarının çok ötesine gönderebilen ve ardından karşı saldırıdan kaçınmak için hızla pozisyon değiştirebilen bir kapsül taşıyan 5 tonluk bir kamyondan oluşuyor.
HIMARS, 70 ila 80 kilometre menzile sahip Güdümlü Çoklu Fırlatma Roket Sistemi (GMLRS) adı verilen mühimmatları ateşliyor. GPS yönlendirme sistemleri sayesinde de hedeflerine yaklaşık 10 metre mesafede son derece isabetli atış yapabiliyor.
Geçtiğimiz Temmuz ayında Rus muhabir Roman Sapenkov, Moskova güçlerinin o dönemde işgal ettiği Kherson havaalanındaki bir Rus üssüne yapılan HIMARS saldırısına tanık olduğunu belirterek, "Beş ya da altı roketin, neredeyse bir kuruşun üzerine düşmesi beni çok etkiledi" diye yazmıştı. İsrail Savunma Kuvvetleri Komuta ve Kurmay Koleji'nde profesör olan Yagil Henkin ise ABD Deniz Piyadeleri Üniversitesi Yayınları için HIMARS'ın iki önemli etkisi olduğunu açıkladı.
Henkin, saldırıların "Rusları mühimmat depolarını daha gerilere taşımaya zorladığını, böylece Rus topçularının ön hatlara yakın mevcut ateş gücünü azalttığını ve lojistik desteği daha zor hale getirdiğini" yazdı.
Türkiye'de tasarlanan insansız hava aracı (İHA) Ukrayna savaşında kullanılması nedeniyle dünyanın en tanınmış İHA'larından biri haline geldi.Uzmanlar, Bayraktar TB2 drone'larının* nispeten ucuz, hazır parçalarla üretilmiş ve ölümcül bir güce sahip bir silah olarak tanımlıyor.
Savaşta pek çok kez Bayraktar TB2 ile taşınan füzelerin, lazer güdümlü roketlerin ve akıllı bombaların Rus zırhlılarını, topçularını ve ikmal hatlarını imha ettiği görldü ve videolara kaydedildi. Dış Politika Araştırma Enstitüsü'nde kıdemli bir araştırmacı olan Aaron Stein, "TB2'nin viral videoları TikTok çağındaki modern savaşın mükemmel bir örneği" diye yazdı. Stein Bayraktar TB2'nin "sihirli bir silah" olmadığını ama "yeterince iyi" olduğunu sözlerine ekledi.
Diğer taraftan Ukrayna'da insansız hava araçları için bir montaj hattı kurma planı savaştan önce bile hazırdı. Ayrıca bu İHA'ları kullanmak, aksi takdirde görevleri yerine getirmek zorunda kalacak olan Ukraynalı pilotların hayatını kurtarmış olabilir. Araştıramcılar, TB2 Bayraktar drone'larının Ukrayna'nın pozisyonunun en istikrarsız olduğu anda kurtarıcı olduğunu belirtti.
Donanma Analizleri Rusya Çalışmaları Merkezi'nde (CNAS) kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Samuel Bendett, savaşın başlarında CNN'e yaptığı açıklamada, Bayraktar TB2 drone'ları sayesinde Rusların kayıp verdiği videoların Ukrayna için "büyük bir moral yükseltici" olduğunu söyledi.
Öte yandan, Bayraktar TB2 hakkında Ukrayna'da viral olan bir müzik klibi de çekildi.
