AYM, sokak hayvanları düzenlemesi kararının gerekçesini açıkladı

Anayasa Mahkemesi (AYM), sokak hayvanları yasası ile ilgili iptal talebinin ret gerekçesi açıklandı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 7527 sayılı Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'nda yapılan değişikliklerin Anayasa'ya aykırı olduğunu ileri sürerek iptali için AYM'ye başvurmuş, Yüksek Mahkeme 7 Mayıs'taki Genel Kurul gündeminde istemi .



AYM'nin Resmi Gazete'de yayımlanan kararında, 5199 sayılı Kanun'un 3. maddesinin 1. fıkrasındaki değişiklikle, sahipsiz sokak hayvanlarının sahiplik ilişkisi kurulmaksızın bakım imkanının ortadan kaldırılması ve bu hayvanların bakımevine alınmasıyla sahiplendirilinceye kadar bakımevinde tutulmasının hüküm altına alındığı hatırlatıldı.



Söz konusu düzenlemenin, "sahipsiz evcil hayvanların insanların sağlığı ve vücut bütünlüğü açısından oluşturabileceği risklerin ortadan kaldırılması amacıyla öngörüldüğü" belirtilen kararda, düzenlemenin, yaşam hakkı ile kişinin maddi ve manevi varlığının korunması hakkının bir gereği olduğu vurgulandı.



Özellikle köpeklerin sahiplenilmeden bakılmasının ortadan kaldırılmasının, insan yaşamına ve vücut bütünlüğüne yönelik yol açabileceği tehlikelerin bertaraf edilmesine katkı sunacağı değerlendirmesine yer verilen kararda, bu konuda kanun koyucunun geniş takdir yetkisinin bulunduğuna işaret edildi.



Düzenlemede, sahipsiz hayvanların yarattığı tehlike ve zararların önüne geçilmesiyle rehabilitasyon işlemlerinin de bu bakımevlerinde yapılacağının öngörüldüğü aktarılan kararda, "Sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakımevlerine alınması ve burada barındırılması yönteminin benimsenmesinin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkından kaynaklanan pozitif yükümlülükle çelişen bir yönü bulunmadığı değerlendirilmiştir." ifadelerine yer verildi.



Kararda, bakımevine alınan köpeklere "belli şartlarda ötanazi uygulanması"na ilişkin düzenlemeye ilişkin, "Sahipsiz köpeklere ötanazi işlemi uygulanmasının, devlete yüklenen insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlama ödeviyle çevre hakkı ve kişinin maddi ve manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkının devlete yüklediği pozitif yükümlülük çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir." değerlendirmesine yer verildi.



İnsanın sağlığı ve vücut bütünlüğünün korunması gerektiğinin altı çizilen kararda, kuralda, ötanazi tedbirinin istisnai olarak belirli koşulların bulunması halinde uygulanmasının öngörüldüğü anımsatıldı.



“SUÇ VE CEZALARIN KANUNİLİĞİ İLKESİNE AYKIRI BİR YÖN BULUNMUYOR”



AYM'nin kararında, yerel yönetimlere sahipsiz köpeklerle ilgili gerekli idari tedbirleri alma yükümlülüğü getirilmesine ilişkin, bu yükümlülük yerine getirilirken yerel yönetimlerin "hayvanlara en az zarar verecek nitelikte olan tedbiri tercih etmekle yükümlü" oldukları vurgulandı.



Kararda, "sahipsiz hayvanların toplanması adına gerekli kaynağı ayırmayan ve bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için çaba sarf etmeyen belediye başkanları ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verileceği" düzenlemesine ilişkin ise "devletin pozitif yükümlülükleri bulunduğu" hatırlatması yapıldı.



Cezai düzenlemenin "caydırıcılık" maksadıyla yapıldığı, ilgililerin hangi somut eylem ve olguya cezai yaptırım bağlandığının, uygulanacak cezanın miktarı ve türünün açıkça ortaya konulduğu belirtilen kararda, "Suç ve cezaların kanuniliği ilkesine aykırı bir yön bulunmamaktadır." ifadeleri kullanıldı.



“HAPİS CEZASI, ULAŞILMAK İSTENEN AMACA ELVERİŞLİ”



"Hayvan bakımevlerinin kurulması ve burada besleme, barınma, rehabilitasyon gibi faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için kanunda düzenlenen mali kaynağın yerel yönetimler tarafından ayrılması ve amacına uygun olarak sarf edilmesi oldukça önem arz etmektedir." değerlendirmesinde bulunulan kararda, buna uymayanlara hapis cezası öngörülmesinin, ulaşılmak istenen amaç bakımından elverişli olduğu kaydedildi.



Cezai yaptırım konusunda devletin takdir yetkisinin bulunduğu anımsatılan kararda, insanın sağlığı ve vücut bütünlüğüne yönelik fiilen zarar doğurmayan ancak zarar tehlikesi açık ve yakın olan fiiller için de hürriyeti bağlayıcı ceza öngörülmesinde anayasal bir engel bulunmadığının altı çizildi.



Kararda, kural kapsamında öngörülen fiillere karşılık hürriyeti bağlayıcı ceza yaptırımının öngörülmesinin, ulaşılmak istenen meşru amaç bakımından gerekli olmadığının söylenemeyeceği ifade edildi.