Vay Canına
Forum Üyesi
Osmanlı Devleti’nden en son kopan ve bağımsızlığına en geç ulaşan Arnavutluk’da, 1908’den sonra isyân hareketleri başgösterdi. Arnavutlar, ikinci Jön Türk hareketine içten katkıda bulundukları gibi, kendi bünyelerinde de teşkilatlandılar.
Geniş çaplı ilk isyân, 1910 yılı Nisan’ında başladı ve Malisörler tarafından bir yıl sonra yeniden alevlendirildi. İttihâd ve Terakkî iktidârınca gönderilen askerler ayaklanmayı şiddetle bastırma yoluna gitti. İttihâdçılar tarafından yerli halka karşı zulüm ve işkence yapıldı. Bu uygulama, Arnavutluk mes’elesini daha da kızıştırtı. Pâdişâh Sultan Reşâd, bu hareketleri iyilikle bastırmak istediyse de netîce alınamadı. Osmanlı ordusu içindeki parçalanmalar ve İttihâdçıların kötü uygulamaları ile ortaya çıkan iç karışıklıklar yüzünden Sa’id Paşa kabinesi dağıldı. İttihâd ve Terakkî iktidardan uzaklaştı. Gâzi Ahmed Muhtar Paşa hükümeti, Arnavutların isteklerini kabul ederek umûmî af ilân etti. Tam bu sırada Balkan savaşı patlak verdi.
Arnavut cemiyetlerinin içinde en tanınmışı, 1908’de veya daha önce kurulduğu kabul edilen Başkim Cemiyeti’dir. Arnavutluk’taki isyânları tertipleyen ve teşvik eden bu cemiyetti. Cemiyetin yanında çeteler ve gizli ihtilâl cemiyetleri de kuruldu. Balkan savaşı, Arnavutluk mes’elesiyle ilgili çözüme giden yolu kapadı. Mütâreke döneminde de bâzı küçük ve etkisiz cemiyetler kuran Arnavutlar, konuyu yeniden ele almaya çalıştılar.
Geniş çaplı ilk isyân, 1910 yılı Nisan’ında başladı ve Malisörler tarafından bir yıl sonra yeniden alevlendirildi. İttihâd ve Terakkî iktidârınca gönderilen askerler ayaklanmayı şiddetle bastırma yoluna gitti. İttihâdçılar tarafından yerli halka karşı zulüm ve işkence yapıldı. Bu uygulama, Arnavutluk mes’elesini daha da kızıştırtı. Pâdişâh Sultan Reşâd, bu hareketleri iyilikle bastırmak istediyse de netîce alınamadı. Osmanlı ordusu içindeki parçalanmalar ve İttihâdçıların kötü uygulamaları ile ortaya çıkan iç karışıklıklar yüzünden Sa’id Paşa kabinesi dağıldı. İttihâd ve Terakkî iktidardan uzaklaştı. Gâzi Ahmed Muhtar Paşa hükümeti, Arnavutların isteklerini kabul ederek umûmî af ilân etti. Tam bu sırada Balkan savaşı patlak verdi.
Arnavut cemiyetlerinin içinde en tanınmışı, 1908’de veya daha önce kurulduğu kabul edilen Başkim Cemiyeti’dir. Arnavutluk’taki isyânları tertipleyen ve teşvik eden bu cemiyetti. Cemiyetin yanında çeteler ve gizli ihtilâl cemiyetleri de kuruldu. Balkan savaşı, Arnavutluk mes’elesiyle ilgili çözüme giden yolu kapadı. Mütâreke döneminde de bâzı küçük ve etkisiz cemiyetler kuran Arnavutlar, konuyu yeniden ele almaya çalıştılar.
